ความบริสุทธิ์ที่ 5 เป็นความบริสุทธิ์โดยความรู้ชัดและเห็นชัดว่าสิ่งใดเป็นทางหรือไม่ใช่ทาง เมื่อกังขาวิตรณวิสุทธิ (ความบริสุทธิ์ที่ข้ามพ้นจากความสงสัย) ได้เกิดขึ้นแล้ว ปัญญาจะสมบูรณ์ยิ่งขึ้นด้วยสติปัฏฐาน ซึ่งระลึกรู้ลักษณะของนามและรูป ปัญญาที่คุ้นเคยยิ่งขึ้นกับลักษณะและรู้ธรรมชัดขึ้น ปัญญารู้ชัดว่าสิ่งที่มีอยู่จริงเสมอกันทั้งหมดคือธรรมทั้งหมดเป็นเพียงธรรมที่มีปัจจัยปรุงแต่งเกิดขึ้น เพราะฉะนั้นก็จะมีความเสมอกันในธรรม ซึ่งก็หมายถึงจะมีการละคลายความติดข้อง และการน้อมไปที่จะยึดติดนามหรือรูปใดก็จะน้อยลง ปัญญาน้อมไปมากขึ้นที่จะพิจารณาการเกิดขึ้นและดับไปของนามและรูปที่ปรากฏในลักษณะที่ไม่เที่ยง เป็นทุกข์และเป็นอนัตตา เพราะฉะนั้นปัญญาสามารถที่จะรู้ชัดการเกิดขึ้นและดับไปของธรรมที่สืบต่อกัน วิปัสสนาญาณในขั้นนี้คือการรู้ชัดในธรรมที่เกิดขึ้นและดับไปอย่างรวดเร็ว คือโดยเป็นกลุ่ม หรือ (สัมมสนญาณ) หลังจากวิปัสสนาญาณขั้นนั้นแล้ว สามารถที่จะมีวิปัสสนาญานขั้นที่ 4 คือ ความรู้ชัดของการเกิดขึ้นและดับไปของสิ่งที่มีจริง (อุททยัพพยญาน) นี้เป็นความรู้ชัดที่ละเอียดยิ่งขึ้นในการเกิดขึ้นและดับไปของนามประเภทหนึ่ง หรือรูปประเภทหนึ่งในแต่ละขณะ

   ผู้ที่เริ่มต้นในวิปัสสนาญาณ สามารถที่จะมี "วิปัสนูกิเลส (หมายถึง ความบกพร่องของวิปัสสนาญาน)" หลังจากวิปัสสนาญานขั้นที่ 4 ได้ดับไป กิเลสสามารถที่จะเกิดขึ้น เพราะว่ากิเลสยังไม่ได้ดับไปก็สามารถที่จะมีปัจจัยปรุงแต่งให้วิปัสสนูกิเลสประเภทหนึ่ง หรือมากกว่านั้นเกิดขึ้นได้ ข้อความใน วิสุทธิมรรคแปล ภาค ๓ ตอน ๒ (ตอนจบ) - หน้าที่ 111 แสดงเรื่อง วิปัสนูกิเลส "ถามว่า "ก็อุปกิเลส ๑๐ นั้น เป็นไฉน ? แก้ว่า "อุปกิเลส ๑๐ นั้น คือ โอภาส (แสงสว่าง) ญาณ (ความรู้ชัด) ปีติ (ความอิ่มใจ) ปัสสัทธิ (ความสงบระงับ) สุข (ความสบายแช่มชื่นใจ) อธิโมกข์ (ความน้อมใจเชื่อ) ปัคคาหะ (ความเพียร) อุปัฏฐาน (ความมั่นคง คือสติ) อุเบกขา(ความวางเฉย) นิกันติ (ความพอใจ)"

ข้อความนี้แปลจาก...Different Kinds of Purity - 5th Purity

อ่านตอนอื่นๆ ...กดลิ้งค์

   1. วิสุทธิที่ 1.....กดลิ้งค์
   2. วิสุทธิที่ 2.....กดลิ้งค์
   3. วิสุทธิที่ 3.....กดลิ้งค์
   4. วิสุทธิที่ 4.....กดลิ้งค์
   5. วิสุทธิที่ 5-1.....กดลิ้งค์
   6. วิสุทธิที่ 5-2.....กดลิ้งค์
   7. วิสุทธิที่ 6.....กดลิ้งค์
   8. วิสุทธิที่ 7.....กดลิ้งค์