ธาตุ พอ.6360

อรวรรณ ขออนุญาตถามเรื่องธาตุ

สุ. โลภะเป็นธาตุหรือเปล่า

อรวรรณ เป็นค่ะ

สุ. โทสะเป็นธาตุหรือเปล่า

อรวรรณ เป็นค่ะ

สุ. เสียงเป็นธาตุหรือเปล่า

อรวรรณ เป็นค่ะ

สุ. ได้ยินเป็นธาตุหรือเปล่า

อรวรรณ เป็นค่ะ

สุ. คิดนึกเป็นธาตุหรือเปล่า

อรวรรณ เป็นค่ะ

สุ. สิ่งที่มีจริงทั้งหมดที่เป็นธรรมก็เป็นธาตุทั้งหมดค่ะ

อรวรรณ ถ้าเช่นนั้นเวลาศึกษาธาตุ ๑๘

สุ. ประมวลธาตุทั้งหมดเป็น ๑๘ ประเภท แต่ถ้าแจกก็คือทุกอย่าง อย่างธรรมธาตุ ก็คือโลภะ โทสะ โมหะ เจตสิก นี่คือการแยกละเอียด ธรรมธาตุก็ต้องเว้นธาตุอื่นๆ ที่ได้แจกออกไปแล้ว

อรวรรณ ซึ่งเวลาศึกษาจะรู้สึกว่าละเอียดและงง ไม่ค่อยจะเข้าใจ

สุ. เพราะฉะนั้นต้องเข้าใจสิ่งที่ได้ยินได้ฟังจริงๆ ไม่เข้าใจก็ไตร่ตรองจนกว่าจะเป็นความเข้าใจ แต่ว่าอย่าข้าม และอย่าคิดว่าเข้าใจแล้ว ซึ่งจะสับสน ถ้าไม่เข้าใจจริงๆ

อรวรรณ ก็ต้องฟังให้เข้าใจจริงๆ ตรงไหนที่ติด ก็ไปดูว่า จริงๆ แล้วคืออะไร อย่างไร

สุ. ความจริงก็ทนต่อการพิสูจน์ สามารถค่อยๆ ไตร่ตรอง ค่อยๆ เข้าใจได้ ตามกำลังของการพิจารณา

อรวรรณ ความเข้าใจยังไม่มั่นคง คือ ปัญญายังไม่พอ อย่างเช่นเรื่องธาตุ ฟังซีดีตั้งหลายครั้ง แต่พอสนทนาธรรมก็

สุ. ถ้าทุกอย่างที่มีจริงเป็นธาตุทั้งหมด จะใช้คำว่า “ธาตุ” หรือ “ธรรม” ก็ได้ เพราะฉะนั้นจากคำเดียว คือ ธรรม หรือธาตุ แยกเป็นนามธาตุกับรูปธาตุได้ไหม เพราะว่าลักษณะต่างกัน นามธาตุไม่มีรูปร่างใดๆ เลยทั้งสิ้น ปราศจากรูปแม้แต่เป็นรูปที่ละเอียดสักเท่าไร ก็ไม่มี เป็นธาตุรู้ คิดถึงธาตุนั้นซิคะ ขณะนี้มี ไม่มีรูปร่าง ไม่ใช่รูปร่าง ไม่ใช่รูปใดๆ แต่เป็นธาตุที่เกิดแล้วเห็น เกิดแล้วจำ เกิดแล้วรู้สึก เกิดแล้วคิด เกิดแล้วเสียใจ เกิดแล้วดีใจ นี่คือธาตุทั้งหมดเลย เพราะไม่ใช่เรา มีจริงๆ เป็นลักษณะของธาตุแต่ละอย่าง เพราะฉะนั้นจากคำว่า “ธาตุ” หรือ “ธรรม” คำเดียว แต่ว่าธรรมก็หลากหลายแล้วแยกประเภทใหญ่ๆ เป็นนามธาตุกับรูปธาตุ เริ่มจากอย่างนี้ รูปธาตุก็เป็นสภาพที่ไม่สามารถจะรู้อะไรได้เลยทั้งสิ้น แม้มองไม่เห็น อย่างกลิ่น มองไม่เห็นเลย แต่กลิ่นไม่ใช่สภาพรู้ เพราะฉะนั้นกลิ่นเป็นธาตุอะไรคะ

อรวรรณ เป็นรูปธาตุ

สุ. เป็นธรรมหรือเปล่า

อรวรรณ เป็นค่ะ

สุ. และถ้าศึกษาแล้วก็ทราบว่า มีธรรมที่เป็นปรมัตถธรรม ๔ คือ จิต เจตสิก รูป นิพพาน ก็สามารถกล่าวได้จากความเข้าใจว่า เสียงเป็นปรมัตถธรรมอะไร

อรวรรณ เป็นรูป

สุ. เป็นธาตุอะไรคะ

อรวรรณ เป็นรูปธาตุ คือเข้าใจหลักใหญ่ แล้วไม่ต้องไปติดคำสองคำที่เรายังไม่เข้าใจ