ฌาน หมายถึง เจตสิกซึ่งเป็นฌานปัจจัยที่ตรึก จรด เพ่งเผาอารมณ์

เพราะฉะนั้นที่ได้ยินคำว่า “ฌาน”  ก็ไม่ควรที่จะเข้าใจว่า  หมายถึงแต่เฉพาะรูปาวจรจิต  และอรูปาวจรจิต   แต่ต้องหมายความถึงเจตสิกที่เป็นฌานปัจจัยที่ตรึก  จรด  เพ่ง  เผาอารมณ์   ลักษณะของวิตกเจตสิก  ใครจะรู้ได้  เวลานี้กำลังเกิดอยู่   เมื่อจักขุวิญญาณซึ่งประกอบด้วยเจตสิก ๗ ดวง  ดับไปแล้ว  สัมปฏิจฉนจิตเกิดต่อ   สันตีรณจิตเกิดต่อ  มีวิตกเจตสิกเกิดกับสัมปฏิจฉนจิต   สันตีรณจิต  แต่ลักษณะของวิตกเจตสิกไม่ได้ปรากฏเลย  แต่เพราะเหตุว่าเป็นสภาพที่จรดในอารมณ์   เพราะฉะนั้นจึงมีกำลังที่จะเป็นปัจจัยในขณะที่ปฏิสนธิจิตเกิดขึ้น  ถ้าเป็นอุเบกขาสันตีรณอกุศลวิบาก   ขณะนั้นก็ประกอบด้วยวิตกเจตสิก   ซึ่งจรดในอารมณ์ที่ปฏิสนธิจิตเกิดขึ้นในขณะนั้น