ศึกษาเรื่องของอินทรีย์เพื่อเกื้อกูลการอบรมเจริญปัญญา

สำหรับการศึกษาเรื่องของอินทรีย์  หรือว่าเรื่องของธรรมทั้งหลาย  อย่าลืมจุดประสงค์ว่า เพื่อที่จะเกื้อกูลการอบรมเจริญปัญญาที่สามารถจะรู้แจ้งสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ   ตามปกติตามความเป็นจริง  จนสามารถที่จะดับกิเลสได้   เพื่อที่จะให้เห็นว่า  สภาพธรรมทั้งหลายไม่ใช่ตัวตน   ไม่ใช่สัตว์  ไม่ใช่บุคคล

เพราะฉะนั้นแม้เรื่องของอินทรียปัจจัยเพียงปัจจัยเดียว ก็สามารถที่จะแสดงถึงธรรม   ซึ่งเกื้อกูลแก่การที่จะอบรมเจริญปัญญา ที่จะรู้แจ้งอริยสัจธรรมได้โดยตลอด  คือ  ทางตา  ทางหู  ทางจมูก  ทางลิ้น  ทางกาย  ทางใจ  เพราะเหตุว่าถ้าไม่มีอินทรียรูป คือ จักขุนทรีย์  ตา  โสตินทรีย์  หู  ฆานินทรีย์  จมูก   ชิวหินทรีย์  ลิ้น   กายินทรีย์  กายปสาท   และมนินทรีย์   โลกจะปรากฏไหมคะ   ไม่มีเลย   แล้วก็จะสามารถที่จะรู้แจ้งสภาพธรรมอะไรได้

เพราะฉะนั้นการที่จะรู้แจ้งสภาพของธรรมนั้น  จะปราศจากการเข้าใจเรื่องของอินทรีย์โดยถ่องแท้ไม่ได้เลย   ไม่ใช่เพียงแต่รู้ว่า  อินทรีย์มี ๒๒  แล้วเป็นอินทรีย์ปัจจัย ๒๐   แต่จะต้องรู้ลักษณะจริง ๆ ของอินทรียะแต่ละอย่างที่จะเกื้อกูลต่อการที่จะให้รู้แจ้งสภาพธรรมที่ปรากฏทางตา   ทางหู   ทางจมูก   ทางลิ้น   ทางกาย   ทางใจด้วย