จำแนกอินทริย ได้หลายนัย

ถ้าท่านผู้ฟังศึกษาเองจากพระไตรปิฎกหรืออรรถกถา   ก็จะเห็นได้ว่า การจำแนกอินทรียะ   หรือว่าการนับจำนวนของอินทรียะ ๒๒ นี้   ก็อาจจะนับได้หลายนัย   เช่น  รูปที่เป็นอินทรีย์หรืออินทรียะมี ๘   นามที่เป็นอินทรีย์ก็มี ๘  เช่นเดียวกัน   โดยนับองค์ธรรม  ได้แก่  ชีวิตินทรียะ ๑   มนินทรียะ ๑   เวทนินทรียะ ๑   สัทธินทรียะ ๑   วิริยินทรียะ ๑   สตินทรียะ ๑   สมาธินทรียะ ๑   ปัญญินทรียะ ๑

ถ้านับโดยย่อ   ไม่จำแนกปัญญาออกเป็น ๔  และไม่จำแนกเวทนาออกเป็น ๕  ถ้านับชีวิตินทรียะ ๑   มนินทรียะ ๒   เวทนินทรียะ ๓   สัทธินทรียะ ๔   วิริยินทรียะ ๕   สตินทรียะ ๖   สมาธินทรียะ ๗   ปัญญินทรียะ ๘

ก็เป็นนามอินทรีย์ก็มี ๘   รูปอินทรีย์ ก็มี ๘  ได้ใช่ไหม   เพราะเหตุว่าการศึกษาสภาพธรรมนี้  ศึกษาเพื่อให้เข้าใจให้ถูก   ส่วนการที่จะแสดงจำนวนโดยวิธีต่าง ๆ   ก็แล้วแต่ว่าจะแสดงโดยจำนวน ๒๒  หรือว่าจะแสดงโดยจำนวนที่เป็นรูป   ที่เป็นอินทรีย์ ๘  นามอินทรีย์ ๘  ก็ได้ หรือว่าจะแสดง  รูปอินทรีย์ ๗  นามอินทรีย์ ๑๔   นามและรูปอินทรีย์ ๑  ก็ได้   ถ้าเข้าใจโดยถูกต้องแล้ว   ไม่ว่าเพราะผู้มีพระภาคทรงแสดงโดยอย่างไร  ก็สามารถที่จะพิจารณาและเข้าใจได้