ลองคิดดูว่า การที่จะรู้ลักษณะของอินทรีย์ที่เป็นรูปนี้ จะเป็นไปได้ไหมถ้าสติปัฏฐานไม่เกิด ในวันหนึ่ง ๆ เพราะฉะนั้นก็จะได้พิจารณาถึงความสำคัญของรูปที่เป็นอินทรีย์ ซึ่งไม่ว่าท่านจะศึกษาโดยวิชาการใด ๆ ก็ตาม ลองพิจารณาดูโดยถ่องแท้ว่า พระธรรมที่พระผู้มีพระภาคทรงแสดงนั้นถูกต้องตามความเป็นจริงหรือไม่ที่ว่า ที่ร่างกายทั้งหมดนี้ ตั้งแต่ศีรษะตลอดเท้า รูปใดบ้างที่เป็นอินทรีย์ จะมีเกินกว่าจักขุปสาท โสตปสาท ฆานปสาท ชิวหาปสาท กายปสาทได้ไหม สำหรับรูปซึ่งเป็นอินทรีย์
ท่านผู้ฟังซึ่งศึกษาวิชาการอื่น จะคิดว่ามีรูปอื่นซึ่งมีความสำคัญหรือว่าเป็นใหญ่บ้างไหม คะ นอกจากตา หู จมูก ลิ้น กาย และชีวิตินทรียรูป
ไม่ทราบท่านผู้ฟังจะมีความเห็นว่าอย่างไร จะมีรูปอื่นซึ่งท่านยังมีความคิด มีความเข้าใจว่า เป็นรูปที่เป็นใหญ่หรือว่าสำคัญ สมอง หัวใจ เลือด ปอด ตับ ทั้งหมดไม่ใช่อินทรียรูปเลย เพราะเหตุว่าเพียงไม่มีตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ รูปอื่นที่คิดว่าเป็นปอดบ้าง เป็นหัวใจบ้าง เป็นม้ามบ้าง เป็นตับบ้าง เป็นส่วนต่าง ๆ ของร่างกายที่สำคัญนั้นจะมีได้ไหม
เพราะฉะนั้นการอบรมเจริญปัญญานี้ ก็เพื่อที่จะรู้ชัดตามความเป็นจริงว่า รูปใดที่เป็นอินทรีย์ รูปนั้นต้องเป็นอินทรียะแน่นอน
