ขณะใดบ้างที่ไม่มีมูล
วิ. ให้เห็นถึงเรื่องของเหตุ เรื่องของมูลว่ามีในชีวิตประจำวัน ถ้ากล่าวถึงชีวิตประจำวันขณะใดบ้างที่ไม่มีมูล ไม่มีเหตุเกิดขึ้นเลยจะมีไหมครับแม้ในขณะนี้ มี คุณหมอขณะใดบ้างที่มี
ผู้ฟัง ในขณะที่ได้เห็น ได้ยิน ได้กลิ่น ลิ้มรส รู้สิ่งที่กระทบสัมผัส ไม่มีเหตุร่วมด้วย
วิ. ไม่มีเหตุเกิดร่วมด้วยเลยทั้ง ๖ เหตุใช่ไหมครับ
ผู้ฟัง ค่ะ
วิ. เพราะฉะนั้นถ้ากล่าวถึงสภาพจิตเหล่านี้ซึ่งแสดงว่าเป็นอเหตุกจิตคือเป็นจิตที่ไม่มีเหตุเกิดร่วมด้วย โมหมูลจิตมีอกุศลเหตุเกิดร่วมด้วยไหม
ผู้ฟัง มีตัวเดียวคือโมหเหตุ
วิ. คือโมหเหตุ ในโมหมูลจิตมีอกุศลเหตุเกิดร่วมด้วยไหม
ผู้ฟัง ไม่มี
วิ. เป็นอเหตุกะหรือว่าเป็นสเหตุกะ
ผู้ฟัง อเหตุกะ
วิ. เป็นอเหตุกะ ฉะนั้นถ้ากล่าวถึงโมหมูลจิตเป็นสเหตุกะ ถ้ากล่าวถึงโมหเจตสิกในโมหมูลจิตเป็นอเหตุกะหรือสเหตุกะ
ผู้ฟัง เป็นอเหตุกะ
วิ. เพราะอะไร
ผู้ฟัง เพราะไม่มีเหตุอื่นเกิดร่วมด้วย
วิ. ครับ ถ้ากล่าวถึงโมหเจตสิกกับโลภมูลจิตเป็นอเหตุกะหรือสเหตุกะ
ผู้ฟัง เป็นสเหตุกะ
วิ. เพราะอะไร
ผู้ฟัง เพราะมีเหตุอื่นมีโลภเหตุกับโทสเหตุ
วิ. ในโลภมูลจิตเกิดกับโลภมูลจิต
ผู้ฟัง ก็มีโลภเหตุ
วิ. คือโลภเหตุเกิดร่วมด้วย ถ้าพิจารณาสภาพใดที่เป็นเหตุ แต่ว่าการเกิดขึ้นของสภาพธรรมนั้นๆ เกิดขึ้น เมื่อเกิดขึ้นมีธรรมอื่นเกิดร่วมด้วย แต่ธรรมอื่นที่เกิดร่วมด้วยนั้นเป็นเหตุหรือว่าเป็นนเหตุ
ที่มา ...