จิตเป็นธรรมที่สำคัญที่สุด
ธรรมเป็นเรื่องที่มีอยู่ทุกขณะแม้ในขณะนี้ แต่การฟังแม้ในพระไตรปิฎกเองพระพุทธเจ้าก็ตรัสถึงสภาพธรรมที่มีจริงๆ ในขณะนี้ทุกสูตรทุกแห่งเพราะเหตุว่าเป็นธรรมที่สามารถที่จะพิสูจน์ได้ในขณะที่ได้ฟัง
จิตเป็นธรรมที่สำคัญที่สุด เวลาที่พูดถึงธรรมไม่อยู่ใกล้ตัวเลย มีตัวมีธรรมทั้งหมดซึ่งเราไม่ต้องเรียกชื่ออะไรเลยแต่ว่าเป็นสภาพที่เกิดขึ้นปรากฏและทำกิจการงานทั้งวันทั้งคืนตั้งแต่เกิดจนตายก็คือจิตและเจตสิกซึ่งต้องเกิดร่วมกัน
รูปธรรมก็เป็นธรรมอีกอย่างหนึ่งซึ่งมีในขณะไหนก็ตามที่จะปราศจากจิตเจตสิกและรูปไม่มีเลย
ขณะนี้กำลังเห็นเป็นจิตไม่ใช่รูป เพราะรูปไม่สามารถที่จะเห็น ไม่สามารถที่จะรู้อะไรได้เลย และถ้าไม่มีการเห็นเกิดขึ้น ลักษณะที่กำลังเห็นในขณะนี้ก็ไม่สามารถจะมีใครที่จะรู้ความจริงของสภาพที่กำลังเห็นในขณะนี้ได้
ขณะที่กำลังเห็นค่อยๆ เข้าใจสภาพธรรมที่มีจริงที่กำลังเห็น ถ้าใช้อีกชื่อก็คือจิตและเจตสิก เพราะเหตุว่า ถ้าไม่มีจิต โลกไม่ปรากฏ อะไรๆ จะปรากฏไม่ได้เลยทั้งสิ้น แต่เพราะเหตุว่ามีจิตเกิดขึ้นเห็นสิ่งที่ปรากฏทางตาในขณะนี้จึงปรากฏได้
จิตจะทำงานอยู่ทางตาเห็น ทางหูได้ยิน ทางจมูกได้กลิ่น ทางลิ้นลิ้มรสทางกายรู้สิ่งที่กระทบสัมผัส ทางใจคิดนึก แต่ต้องทีละขณะจะพร้อมกันไม่ได้เลย
ธรรมเป็นเรื่องที่ถ้าคิดแล้วก็จะเกิดความเข้าใจของตัวเอง แล้วก็จะเป็นความเข้าใจที่ค่อยๆ ชัดขึ้นตรงขึ้นและก็ไม่ลืมด้วย แต่ถ้าเราจะตามตัวหนังสือหรือตามตำรา เราอาจจะท่องได้ แต่ว่าไม่ใช่การรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังมีจริงๆ ในขณะนี้
เห็นเพียงเห็น มีแต่เพียงสิ่งที่ปรากฏทางตาเท่านั้น นี่คือการที่จะค่อยๆ รู้จักตัวเองตามความเป็นจริง จนกระทั่งเป็นธรรมทั้งหมด ไม่มีอะไรเหลือที่จะยึดถือว่าเป็นเราได้ เพราะเหตุว่าจิตเกิดขึ้นทีละหนึ่งขณะ จิตจะเกิดซ้อนกันสองขณะไม่ได้เลย จิตของใครแต่ละคนก็เกิดขึ้นแล้วก็ดับไป แต่การดับไปของจิตจะเป็นปัจจัยให้จิตขณะต่อไปเกิดขึ้น
การฟังธรรมซ้ำแล้วซ้ำอีก เพื่อที่จะให้เข้าใจสิ่งที่กำลังมีจริงๆ ว่าขณะนี้ที่ตรัสว่า สังขารธรรมทั้งหลายไม่เที่ยงเป็นทุกข์ไม่ใช่ตัวตน อนิจจัง ทุกขังอนัตตา ต้องในขณะนี้
