อกุศลสังคหะ [อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา]
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 309
อกุศลสังคหะ
อาสวะ (กิเลสเครื่องหมักดอง) ๔ คือ กามาสวะ อาสวะคือ กาม ๑ ภวาสวะ อาสวะคือ ภพ ๑ ทิฏฐาสวะ อาสวะคือ ทิฏฐิ ๑ อวิชชาสวะ อาสวะคือ อวิชชา ๑ ฯ
โอฆะ (กิเลสดุจห้วงน้ำ) ๔ คือ กาโมฆะ โอฆะคือ กาม ๑ ภโวฆะ โอฆะคือ ภพ ๑ ทิฏโฐฆะ โอฆะคือ ทิฏฐิ ๑ อวิชโชฆะ โอฆะคือ อวิชชา ๑ ฯ
โยคะ (กิเลสเครื่องประกอบสัตว์ไว้ในภพ) ๔ คือ กามโยคะกิเลสเครื่องประกอบคือกาม ๑ ภวโยคะ กิเลสเครื่องประกอบคือภพ ๑ ทิฏฐิโยคะ กิเลสเครื่องประกอบคือทิฏฐิ ๑ อวิชชาโยคะ กิเลสเครื่องประกอบคืออวิชชา ๑ ฯ
คันถะ (กิเลสเครื่องร้อยรัด) ๔ คือ อภิชฌากายคันถะ กิเลสเครื่องร้อยรัดกาย คือความเพ่งเล็ง ๑ พยาปาทกายคันถะ กิเลสเครื่องร้อยรัดกาย (รูปกายกับนามกาย) คือพยาบาท ๑ สีลัพพตปรามาสกายคันถะ กิเลสเครื่องร้อยรัดกายคือ สีลัพพตปรามาส ๑ อิทังสัจจาภินิเวสกายคันถะ กิเลสเครื่องร้อยรัดกายคือ ความถือมั่นว่า นี้เท่านั้นจริงอย่างอื่นเปล่า ๑ ฯ
อุปาทาน (ความยึดมั่น) ๔ คือ กามูปาทาน ความยึดมั่นกาม ๑ ทิฏฐูปาทาน ความยึดมั่นทิฏฐิ ๑ สีลัพพตูปาทาน ความยึดมั่นศีลพรต ๑ อัตตวาทูปาทาน ความยึดมั่นวาทะว่าตน ๑ ฯ
นิวรณ์ (ธรรมเครื่องกั้น) ๖ คือ กามฉันทนิวรณ์ ธรรมเครื่องกั้นคือ ความพอใจในกาม ๑ พยาปาทนิวรณ์ ธรรมเครื่องกั้นคือ พยาบาท ๑ ถีนมิทธนิวรณ์ ธรรมเครื่องกั้นคือความหดหู่และเคลิบเคลิ้ม ๑ อุทธัจจกุกกุจจนิวรณ์ ธรรมเครื่องกั้นคือ ความฟุ้งซ่านและรำคาญ ๑ วิจิกิจฉานิวรณ์ ธรรมเครื่องกั้นคือ ความลังเล ๑ อวิชชานิวรณ์ ธรรมเครื่องกั้นคือ ความไม่รู้ ๑ ฯ
อภิธัมมัตถสังคหบาลี และอภิธัมมัตถวิภาวีนีฎีกา - หน้าที่ 310
อนุสัย (กิเลสที่นอนเนื่องอยู่) ๗ คือ กามราคานุสัย อนุสัยคือ กามราคะ ๑ ภวราคานุสัย อนุสัยคือ ภวราคะ ๑ ปฏิฆานุสัย อนุสัยคือ ปฏิฆะ ๑ มานานุสัย อนุสัยมานะ ๑ ทิฏฐานุสัย อนุสัยคือ ทิฏฐิ ๑ วิจิกิจฉานุสัย อนุสัยคือ วิจิกิจฉา ๑ อวิชชานุสัย อนุสัย คืออวิชชา ๑ ฯ
สัญโญชน์ (กิเลสเครื่องผูก) ในพระสุตตันตะ ๑๐ คือ กามราคสัญโญชน์ ๑ รูปราคสัญโญชน์ ๑ อรูปราคาสัญโญชน์ ๑ ปฏิฆสัญโญชน์ ๑ มานสัญโญชน์ ๑ ทิฏฐิสัญโญชน์ ๑ สีลัพพตปรามาสสัญโญชน์ ๑ วิจิกิจฉาสัญโญชน์ ๑ อุทธัจจสัญโญชน์ ๑ อวิชชาสัญโญชน์ ๑ ฯ สัญโญชน์ในพระอภิธรรมแม้อื่นอีก ๑๐ คือ กามราคสัญโญชน์ ๑ ภวราคสัญโญชน์ ๑ ปฏิฆสัญโญชน์ ๑ มานสัญโญชน์ ๑ ทิฏฐิสัญโญชน์ ๑ สีลัพพตปรามาสสัญโญชน์ ๑ วิจิกิจฉาสัญโญชน์ ๑ อิสสาสัญโญชน์ ๑ มัจฉริยสัญโญชน์ ๑ อวิชชาสัญโญชน์ ๑ ฯ
กิเลส (เครื่องทำให้ใจเศร้าหมอง) ๑๐ คือ โลภะ ความโลภ ๑ โทสะ ความขัดเคือง ๑ โมหะ ความหลง ๑ มานะ ความถือตัว ๑ ทิฏฐิ ความเห็นผิด ๑ วิจิกิจฉา ความสงสัย ๑ ถีนะ ความท้อแท้ ๑ อุทธัจจะ ความฟุ้งซ่าน ๑ อหิริกะ ความไม่ละอาย ๑ อโนตตัปปะความไม่เกรงกลัว ๑ ฯ
ขอขอบพระคุณและขออนุโมทนากุศลทุกประการของทุกๆ ท่านค่ะ
ด้วยความเคารพยิ่ง จาก ธิดารัตน์ เดื่อมขันมณี (ใหญ่ราชบุรี)
