แนวทางเจริญวิปัสสนา เล่ม ๕๗ ตอนที่ ๕๖๑ – ๕๗๐

ขอเรียนถึงเหตุผลในการปฏิบัติธรรม เพื่อให้ท่านผู้ฟังได้พิจารณา เพราะว่าโดยมากที่ท่านปฏิบัติกันคลาดเคลื่อน ไม่ถูกต้อง เป็นเพราะเข้าใจความหมายของคำว่าปฏิบัติธรรมผิด เพราะถ้าจะแปลออกมาเป็นภาษาไทย ท่านก็เข้าใจว่าเป็นการทำ ท่านอาจจะคิดว่า ต้องกระทำสิ่งหนึ่งสิ่งใดขึ้น โดยการไปสู่สถานที่หนึ่งที่ใด นั่นเป็นการทำ แต่ว่าการปฏิบัติธรรม ไม่ใช่ตัวตน ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคล เป็นการเจริญอบรมมรรคมีองค์ ๘ ซึ่งได้แก่ สัมมาสติ เป็นต้น

เมื่อได้อบรมเจริญ คือ เกิดขึ้นเนืองๆ บ่อยๆ ย่อมจะมีความชำนาญในการที่จะระลึกรู้ลักษณะของสภาพธรรมที่ปรากฏ และปัญญาซึ่งสำเหนียก สังเกต ลักษณะของสภาพธรรมที่ปรากฏ ก็เริ่มรู้ในลักษณะของสภาพธรรมที่ปรากฏ ซึ่งไม่ใช่ตัวตน ไม่ใช่สัตว์ ไม่ใช่บุคคลขึ้นทีละเล็กทีละน้อย