จิตที่เกิดขึ้นต้องอาศัยปัจจัยอะไรบ้าง พอ.6353

ถาม ในภูมิที่มีขันธ์ ๕ จิตต้องเกิดกับรูป ขอให้อาจารย์วิชัยอธิบายหน่อยครับ

วิชัย จิตต้องเกิดที่รูปใช่ไหมครับ อะไรครับที่เป็นปัจจัย พูดถึงจิตหรือว่ารูปครับ

ผู้ถาม พูดถึงจิตที่เป็นปัจจัย เพราะปัจจัยอะไร

วิชัย โดยสภาพของจิตที่เกิดขึ้น มีหลากหลายปัจจัยมากมาย เพราะเหตุว่าเราพูดถึงจิตที่เกิดขึ้น หมายถึงจิตนั้นเป็นผลที่เกิดจากปัจจัย อะไรจะเป็นเหตุให้จิตเกิดขึ้น ก็มีมากมาย เช่น พูดถึงจิตดวงก่อนก็เป็นปัจจัยโดยอนันตรปัจจัย ที่เรากล่าวถึงเมื่อสักครู่นี้ และขณะที่จิตเกิดขึ้นเอง ขณะนั้นก็มีเจตสิกเกิดร่วมด้วย เจตสิกก็เป็นปัจจัยแก่จิต และในภูมิที่มีขันธ์ ๕ จิตต้องอาศัยรูปเกิดขึ้น รูปที่เป็นที่เกิดของจิต ก็เป็นปัจจัยให้เกิดจิตด้วย ถ้าโดยขณะปฏิสนธิ รูปที่เห็นหทยวัตถุรูปก็เป็นโดยสหชาตปัจจัย แต่ภายหลังปฏิสนธิแล้ว รูปที่จะเป็นที่เกิดของจิต รูปนั้นปุเรชาตปัจจัยแก่จิต นี่ก็จะเป็นรายละเอียดมากมาย