จะรู้ตรงเห็น ที่กำลังเห็นได้อย่างไร
ผู้ฟัง ผมมีความรู้สึกว่า การปฏิบัติให้มีสติเกิดมากกว่า คล้ายกับว่า สติโตขึ้น อ้วนขึ้น ผมอยากจะขอความชัดเจนเกี่ยวกับมีสติเกิดมากกว่า
สุ. ก่อนอื่นต้องเข้าใจว่า ธรรมเป็นสิ่งที่ละเอียดตั้งแต่ต้น ถ้าเรายังไม่มีความเข้าใจขั้นต้นที่ละเอียด แม้แต่ปฏิบัติ เราก็ไม่รู้ว่า ขณะนั้นคืออะไร เพราะฉะนั้นก่อนที่จะว่า มากขึ้น น้อยลง ปฏิบัติ คืออะไร
ผู้ฟัง ปฏิบัติ คือ ให้มีสติเกิดบ่อยๆ
สุ. ค่ะ ผิด
ผู้ฟัง ครับ แล้วอย่างไรถูกละครับ
สุ. เข้าใจลักษณะของสิ่งที่กำลังปรากฏเพิ่มขึ้น
ผู้ฟัง แล้วอย่างไรต่อครับ
สุ. ไม่มีต่อเลยค่ะ เพราะเหตุใดคะ เพราะเหตุว่าเมื่อกี้นี้ได้ยินคำว่า “ธรรม” และธรรมก็มีจิต เจตสิก รูป การศึกษาธรรมก็คือว่า ให้เข้าใจสิ่งที่มีแล้วในขณะนี้ว่า เป็นธรรม เข้าใจอย่างนี้จริงๆ หรือยัง ยังไม่กล่าวถึงจิต เจตสิก รูป แต่ขณะนี้ เดี๋ยวนี้ สิ่งที่มีเป็นธรรม เป็นสิ่งที่มี เพราะฉะนั้นถ้าปฏิบัติธรรม จะปฏิบัติอย่างไร
ผู้ฟัง คือไม่นึกถึงโลภะ โทสะ โมหะ
สุ. ไม่ใช่เลยค่ะ เข้าใจธรรมที่กำลังปรากฏในขณะนี้ว่าเป็นธรรม หรือเปล่า เพราะฉะนั้นยังไม่ต้องไปคิดเรื่องปฏิบัติเลย เพราะเหตุว่าธรรมเป็นเรื่องละเอียด แม้แต่การฟัง ฟังด้วยเรามีธรรมนั้นๆ กับฟังว่า ธรรมไม่ใช่เรา ที่เคยยึดถือว่าเป็นเราทั้งหมด เป็นธรรมทั้งนั้น
นี่ฟังด้วยการเริ่มเข้าใจธรรมว่า ธรรมเป็นสิ่งที่มี และไม่ใช่เรา แต่ถ้าเราฟังด้วยการคิดว่า เราจะเข้าใจสิ่งที่มีว่า เราเป็นอย่างไร วันนั้นวันนี้ นั่นไม่ถูก นั่นไม่ได้เข้าใจธรรมเลย เพราะฉะนั้นความละเอียด ก็คือกำลังฟังธรรม แม้คำนี้ก็ต้องรู้ว่า กำลังฟังเพื่อเข้าใจสิ่งที่ไม่เคยรู้ว่าเป็นธรรม เพราะไปเข้าใจว่าเป็นตัวตน
ผู้ฟัง กำลังฟังอยู่นี่ ก็ถือว่าเป็นการปฏิบัติด้วย หรือเปล่า
สุ. ทำไมต้องมาถือละคะ เป็นเรื่องการเข้าใจธรรมโดยการฟัง ขณะนี้พูดเรื่องจิต เจตสิก รูป รู้จิต รู้เจตสิก รู้รูป หรือยัง นี่ยังไม่ได้พูดถึงการปฏิบัติเลย เพียงให้รู้ตามความเป็นจริงว่า ทั้งหมดที่กล่าวถึง คือ จิต เจตสิก รูป รู้ความจริง หรือยัง อยู่ที่ไหน ธรรมอยู่ที่ไหน และขณะนี้ที่กำลังพูดเรื่องจิตบ้าง หรือเรื่องเจตสิกบ้าง ขณะนี้อยู่ที่ไหน
เพราะฉะนั้นสิ่งที่กำลังมีในขณะนี้ ฟังเพื่อให้เข้าใจว่า ลักษณะนั้นเป็นธรรม ไม่ต้องไปคิดเรื่องปฏิบัติ เพราะว่านี่เป็นขั้นฟัง มีความเข้าใจถูกต้องมากน้อยแค่ไหน ในขณะที่กำลังฟังว่า ปัญญาที่จะเจริญขึ้น ไม่ใช่รู้เรื่อง แล้วก็ไม่เข้าใจอย่างอื่น นอกจากสิ่งที่มีจริงๆ ตรงตามที่ได้ยินได้ฟังว่า เป็นขณะนี้ ไม่ว่าจะเป็นอะไร ก็คือขณะนี้ นี่คือยังไม่ได้พูดถึงปฏิบัติเลย แต่พูดถึงการฟังธรรมด้วยความเข้าใจที่ถูกต้อง เมื่อไรที่ฟังธรรม คือ ฟังธรรมจริงๆ ไม่ใช่ฟังเรา เรื่องเรา แต่ฟังธรรมที่มี แต่เคยเข้าใจผิดยึดถือว่าเป็นเรา
เพราะฉะนั้นก็ฟังเพื่อให้รู้ว่า ไม่ใช่เรา นี่ขั้นฟัง พอฟังแล้ว เคยคิดถึงธรรมที่ได้ฟังบ้างไหม ลักษณะต่างๆ ของธรรม ไม่ใช่เอาเรามาเปรียบเทียบอีกว่า วันนี้จิตของเราเป็นอย่างนี้ เป็นอกุศลอย่างนั้น เป็นอย่างนั้นอย่างนี้ นั่นคือเป็นเราทั้งหมด แต่การคิดถึงไตร่ตรองธรรมที่มี ขณะนั้นเข้าใจความต่างของคำที่เราได้ยินว่า จิตไม่ใช่เจตสิก จิตเป็นสภาพรู้ เป็นธาตุรู้ ซึ่งขณะนี้ทุกคนมีจิต และมีเจตสิกด้วย แต่ก่อนจะไปถึงเจตสิก ลักษณะของสภาพรู้ ธาตุรู้ที่กำลังมีขณะนี้ มีความเข้าใจธรรมนั้น หรือยัง ยังไม่ต้องไปถึงไหนเลย เพียงแค่เดี๋ยวนี้ จากการที่เคยยึดถือเห็นว่าเป็นเรา ได้ยินว่าเป็นเรา กำลังฟัง เริ่มเข้าใจว่า มีจริง และไม่ใช่เรา ก่อนที่จะรู้ตรงเห็น ที่กำลังเห็น
ที่มา ...