รูปาวจรจิตต่างกับกามาวจรจิตอย่างไร
คุณอุไรวรรณ มีคำถามถามคุณกุลวิไลว่า รูปาวจรจิตคืออะไร และรูปาวจรจิตต่างกับกามาวจรจิตอย่างไร
อ.กุลวิไล สำหรับจิตท่านแสดงโดยภูมิของจิต มีอยู่ ๔ ภูมิ คือ กามาวจรจิต รูปาวจรภูมิ อรูปาวจรภูมิ และโลกุตตรภูมิ ระดับของจิตจึงแตกต่างกัน ซึ่งภูมิของจิต ถ้าเป็นกามาวจรจิตก็เป็นไปในรูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ ยังมีการเห็น การได้ยิน การได้กลิ่น การลิ้มรส การรู้สิ่งที่กระทบสัมผัสทางกาย การคิดนึก เป็นไปกับกาม ส่วนภูมิที่สูงขึ้น คือ รูปาวจรภูมิ
สำหรับรูปาวจรภูมิ อยู่ในภูมิที่เห็นโทษเห็นภัยของกามด้วย และถึงแม้ว่าจะมีรูปเป็นอารมณ์ แต่ก็เป็นภูมิที่ระดับสูงขึ้น จะไม่มีธรรมที่เป็นฝ่ายอกุศลธรรมโดยจิต เพราะว่าถ้าจำแนกโดยจิตแล้ว จะเห็นได้ว่า ถ้าเป็นกามาวจรจิต จะมีจิตทั้งที่เป็นชาติอกุศล กุศล วิบาก กิริยา แต่ถ้าเป็นรูปาวจรภูมิ ก็จะมีเพียง ๓ ชาติเท่านั้นเอง คือ ชาติกุศล วิบาก และกิริยา แต่ไม่มีชาติอกุศล เพราะฉะนั้นก็จะเป็นภูมิที่จิตสูงขึ้น สำหรับบุคคลที่จะเกิดในรูปาวจรภูมิ หรือรูปพรหม ก็ต้องเป็นผู้อบรมฌานจิต แล้วเป็นปัจจัยให้ปฏิสนธิในภูมินี้ได้ ซึ่งเป็นจิตระดับที่สูงขึ้น แต่อย่างไรก็ตามสำหรับบุคคลที่อบรมเจริญสมถภาวนาก็สามารถจากจิตที่เป็นกามาวจรจิต เป็นปัจจัยให้จิตที่เป็นรูปาวจรจิตเกิดได้
ที่มา ...