เห็นโทษที่ไม่รู้ความจริงของสิ่งที่ปรากฏและยึดถือว่าเป็นตัวตน
เริงชัย ท่านอาจารย์สุจินต์ก็สรุปว่า ธรรมไม่มีตัวไม่มีตน แต่การคิดอย่างนี้ กระผมไปไม่ได้ แต่ว่าอาจจะเป็นประโยชน์ เพราะอยู่ในอริยมรรคมีองค์ ๘ ใช่ไหมครับ ผมก็เห็นโทษของมัน แต่ยังอยากให้สนทนาอยู่ในเรื่องเห็นโทษของรูปของนาม เพราะว่าในทุกขอริยสัจธรรม ตัวรูป สภาวรูปมีโทษ มีทุกข์ ผมอยากจะทราบตรงนี้
สุ. ที่คุณเริงชัยกล่าวเมื่อกี้นี้ เพราะเหตุว่าถ้าจะพูดถึงโทษต่างๆ ก็เป็นแต่เพียงชื่อ แต่ว่าการที่จะละกิเลสได้ ไม่ใช่ละไปได้หมดทันที เพราะเห็นโทษของโลภะ เห็นโทษของโทสะ เห็นโทษของการติดข้องในรูป เสียง กลิ่น รส โผฏฐัพพะ เพียงแต่พูดเรื่องโทษต่างๆ ไม่ใช่การทำให้สามารถที่จะละหรือดับกิเลสได้
ด้วยเหตุนี้โทษประการแรกที่เห็นชัด ที่จะต้องดับก่อน คือ เมื่อถึงความเป็นพระโสดาบัน ไม่มีความเห็นผิด และละความไม่รู้ลักษณะของสภาพธรรม จนสามารถที่จะรู้แจ้งอริยสัจธรรมได้
เพราะฉะนั้นโทษใหญ่ที่จะต้องละก่อน เห็นก่อน ก็คือว่า โทษที่เห็นผิด ยึดถือสภาพธรรมว่าเป็นตัวตน ซึ่งเมื่อเกิดมาแล้ว มีความไม่รู้ลักษณะของสภาพธรรม ก็เป็นเหตุให้มีความติดข้องในสิ่งที่ปรากฏทั้งหมดเลย ไม่ว่าจะเป็นทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาย ทางใจ ด้วยเหตุนี้การเห็นโทษจริงๆ ต้องเห็นโทษที่ไม่รู้ความจริงของสิ่งที่ปรากฏ และโทษที่ยึดถือสภาพธรรมว่าเป็นตัวตน
ด้วยเหตุนี้การฟังธรรมทั้งหมด ทำให้เริ่มที่จะมีความเข้าใจถูกต้องว่า ธรรมไม่ใช่เรา นี่คือความเห็นถูก เพราะเหตุว่าความเห็นผิด คือ ไม่รู้ว่าเป็นธรรม จึงยืดถือธรรมว่าเป็นเรา ความเห็นถูกก็คือ ธรรมไม่ใช่ใครเลย ไม่ใช่สัตว์ บุคคล ตัวตน เป็นสิ่งที่มีจริง เกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย แล้วก็หมดไป
เพราะฉะนั้นเมื่อมีความรู้ ความเข้าใจที่ถูกต้อง ก็คลายการยึดถือสภาพธรรมทั้งหมดว่าเป็นตัวตนเมื่อไร เมื่อนั้นก็จะดับโทษใหญ่ประการสำคัญ ถึงความเป็นพระโสดาบัน โสตาปันนะ คือ ผู้สู่กระแส หมายความว่ากระแสที่จะนำไปสู่ความดับสนิทของกิเลสทั้งปวง คือ สามารถดำเนินไปถึงความเป็นพระอรหันต์ จากปัญญาที่เริ่มฟัง และมีความเข้าใจถูก ความเห็นถูก
เพราะฉะนั้นยังไม่สามารถที่จะดับการติดข้องในรูป ในเสียง ในกลิ่น ในรส ในโผฏฐัพพะได้ ถึงความเป็นพระอนาคามีบุคคล ซึ่งเป็นการข้ามขั้น ปัญญาต้องอบรมตามลำดับ และการที่จะเห็นโทษของธรรมจริงๆ ที่กำลังฟังขณะนี้ เพราะเห็นโทษที่ไม่ได้ฟังธรรม ไม่รู้ว่าว่าเป็นธรรม จึงมีการยึดถือธรรมว่าเป็นตัวตน
ถ้ามีการเห็นโทษอย่างนี้ ศึกษามากขึ้น ก็สามารถทำให้ดับกิเลสได้
ที่มา ...