ปฎิสนธิจิตและภวังคจิตเป็นจิตประเภทเดียวกัน
วิจิตร มีคนถามว่า ขณะที่กำลังอยู่ในภวังค์ หรือขณะที่บุคคลนั้นนอนหลับ เขามีปัญญาไหม ผมก็ยืนยันว่า ไม่มี แต่จริงๆ แล้วมันมีใช่ไหมครับ เพียงแต่ว่ายังไม่ได้แสดงออกทางกายหรือทางวาจา ก็เลยไม่ได้แสดงออกถึงความมีปัญญา ใช่หรือเปล่า
สุ. ต้องทราบว่าขณะเกิด ไม่ใช่ขณะเห็น ไม่ใช่ขณะที่ได้ยิน ไม่ใช่ขณะที่ได้กลิ่น ไม่ใช่ขณะที่ลิ้มรส ไม่ใช่ขณะที่คิดนึก ถูกต้องไหมคะ จิตขณะแรกที่เกิด ไม่เห็น ไม่ได้ยินอะไรทั้งสิ้น เวลาที่ไม่เห็น ไม่ได้ยิน ขณะใด เป็นจิตประเภทเดียวกับจิตขณะแรกที่เกิด เพราะว่าเป็นผลของกรรมที่จะทำให้ดำรงภพชาตินั้นต่อไป และจิตขณะสุดท้ายก็เช่นเดียวกัน คือ เหมือนกับจิตขณะแรก และขณะที่เป็นภวังค์ มีความเข้าใจถูกต้องอย่างนี้ว่า ขณะใดก็ตามที่ไม่เห็น ไม่ได้ยิน ไม่ได้กลิ่น ไม่ลิ้มรส ไม่รู้สิ่งที่กระทบสัมผัส ไม่คิดนึกทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ก็ยังมีจิตที่ดำรงภพชาติ เป็นผลของกรรม กรรมเดียวกับที่ทำให้ปฏิสนธิจิตเกิดขึ้น
เพราะฉะนั้นถ้าบุคคลนั้นเกิด และมีปัญญาเกิดร่วมด้วย ภวังค์ของบุคคลนั้นก็ต้องเหมือนกับปฏิสนธิจิต คือ มีปัญญาเกิดร่วมด้วย เวลาได้ยินเรื่องราวต่างๆ มีการฟังธรรมก็มีการพิจารณาไตร่ตรอง เข้าใจได้ ไม่เหมือนกับผู้ที่ไม่มีปัญญาเกิดร่วมด้วย
เข้าใจว่าจิตเกิดดับหรือเปล่าคะ
วิจิตร เข้าใจว่าจิตเกิดดับ และเข้าใจว่าถ้าจิตอยู่นิ่งโดยไม่ได้คิดอะไร ไม่ได้พิจารณา
สุ. เป็นขั้นๆ นะคะ เลือกให้จิตเกิดได้ไหมคะ
วิจิตร ได้ครับ
สุ. จิตเป็นเราหรือเปล่า
วิจิตร ไม่ใช่
ที่มา ...