โลกสว่าง - จิตมืด

ผู้ถาม  ที่ท่านอาจารย์พูดว่า ขณะที่เป็นโลกสว่าง จะหมายถึงขณะที่มีสีหรือรูปารมณ์ เท่านั้น ใช่ไหมครับ

ส.   ขณะนี้สว่างไหมคะ

ผู้ถาม  สว่างครับ ถ้าพูดถึงจิตเป็นสภาพรู้ จะไม่เกี่ยวกับความสว่าง ความมืด

ส.   แน่นอนค่ะ เพราะว่าจิตไม่ใช่รูป

ผู้ถาม  แต่ก็มีสีเป็นอารมณ์

ส.   เป็นอารมณ์ได้ แต่อารมณ์นั้นไม่ใช่จิต จิตกำลังรู้อารมณ์นั้น  เพราะฉะนั้น ลักษณะของจิตแท้ๆ ไม่ใช่สว่าง แต่สิ่งที่ปรากฏที่จิตรู้เป็นสิ่งที่สว่าง

ผู้ถาม  จะกล่าวว่า มืดก็ไม่ได้ มืดก็จะนึกเป็นความดำ

ส.   จะเป็นอะไรก็ตามแต่ ใช้คำว่า “ปรากฏทางตา” คนที่มีจักขุปสาท คนที่ตาไม่บอด แล้วก็นั่งอยู่ในห้องมืด จะรู้ไหมคะว่ามืด

ผู้ถาม  รู้ครับ

ส.   แล้วคนที่ตาบอด นั่งอยู่ในห้องมืด รู้ไหมคะ

ผู้ถาม  ไม่รู้ว่ามืดเป็นอย่างไรด้วยซ้ำไป

ส.   ไม่มีทางที่จะรู้ความต่างของความสว่างกับความมืด แต่คนที่มีจักขุปสาท สามารถที่จะรู้ตั้งแต่ความมืดสนิท ไม่มีอะไรเลย จนกระทั่งค่อยๆ มีความสว่างทีละเล็กทีละน้อยได้ อย่างเวลาที่อยู่ในห้องมืดสนิท เรายังบอกได้ว่า  มืดสนิทจริงๆ สามารถที่จะบอกได้ แล้วเวลาที่มีแสงสว่างนิดหน่อย ก็ยังสามารถที่จะบอกได้ว่ามีแสงสว่างนิดหน่อย เพราะฉะนั้น ทั้งหมดนี้ก็เป็นสิ่งที่ปรากฏกับจิตที่รู้โดยจักขุปสาท