เกิดที่ไหน ดับที่นั่น

เด่นพงศ์   ผมมีข้อมูลอยู่ว่า จิตเป็นสภาวธรรมชนิดหนึ่ง ซึ่งถ้าไม่มีการสัมผัส ไม่มีจักขุปสาท หรือไม่มีอะไรให้สิ่งที่ปรากฏเห็น ก็จะไม่มีจิตเกิดขึ้น ยกตัวอย่างที่อาจารย์กำลังพูดเมื่อกี้นี้ ถ้ายกตา หู จมูก ยกอะไรๆ ออก ไปนอกหมด  ไม่มีอะไรอยู่ในโลกนี้  อย่างนั้นสภาพจิตก็จะไม่มี  เพราะมันไม่มีอะไร

ส.   ขอโทษ เอารูปออกไปเท่านั้น ก็ยังมีนามธรรมซึ่งเป็นธาตุรู้ ซึ่งไม่ใช่รูป

เด่นพงศ์  ก็มันไม่มีอะไรจะเห็น

ส.   นั่นแหละค่ะ ลักษณะนั้นที่เกิดขึ้นที่เป็นธาตุรู้ ซึ่งไม่ใช่รูป เป็นจิต

เด่นพงศ์   จะรู้อะไรล่ะครับ ไม่มีอะไรจะรู้

ส.   ก็มีธาตุรู้ปรากฏให้รู้ว่า นั่นเป็นลักษณะของธาตุรู้

เด่นพงศ์   แสดงว่า มันก็ยังมีอยู่ แม้จะไม่มีรูป แต่สภาพรู้ก็ยังมีอยู่

ส.   ค่ะ นี่แสดงถึงความแยกขาดจากกันโดยเด็ดขาด  หมายความว่า นามธรรมไม่ใช่รูปธรรมแน่นอนโดยประการทั้งปวง  จะให้นามธรรมเป็นรูปธรรมไม่ได้ แล้วรูปธรรมก็ไม่ใช่นามธรรมเด็ดขาดทั้งปวง  จะให้รูปธรรมสักรูปหนึ่งเป็นนามธรรมก็ไม่ได้ เพราะเหตุว่าสภาพรู้ก็เป็นสภาพรู้  สภาพที่ไม่สามารถจะรู้อะไรได้เลย ก็เป็นสภาพที่ไม่สามารถจะรู้อะไรได้เลย แล้วโลกก็มีนามธรรมและรูปธรรม ๒ อย่างที่ต่างกัน

เด่นพงศ์   ผมคิดว่าถ้าทั้ง ๒ อย่างไม่มาเจอกัน จิตก็จะไม่มี สภาพรู้ก็จะไม่มี

ส.   มีสภาพรู้ ที่ไม่ต้องมีรูปเลยก็ได้ ในอรูปพรหมภูมิ

เด่นพงศ์   ถ้าเผื่ออย่างนั้น มันจะอยู่อย่างนั้นตลอดไปหรือว่ามันจะเป็นสภาพที่ลอยอยู่ เหมือนกระแสไฟฟ้า หรือว่ามันเสร็จแล้ว มันจะกลับไปอยู่ที่หทัยวัตถุ หรืออย่างไร อันนี้ผมไม่เข้าใจจริงๆ

ส.   จิตเป็นสภาพที่เกิดดับเร็วมาก เพราะฉะนั้น ในภูมิที่มีขันธ์ ๕ จิตจะต้องเกิดที่รูปหนึ่งรูปใด มีรูปซึ่งเกิดจากกรรมเป็นที่เกิดของจิต จิตจะเกิดนอกรูปที่เกิดจากกรรมไม่ได้

เด่นพงศ์   ถ้าอย่างนั้น ก็เรียกว่าอยู่ที่หทัยวัตถุ

ส.   แต่ไม่ใช่อยู่เลย เกิดที่นั่นแล้วก็ดับ เกิดแล้วก็ดับ แล้วแต่ว่าเป็นจิตประเภทไหน

เด่นพงศ์  ถ้าไม่มีสิ่งที่ปรากฏให้เห็น ให้ได้ยิน ก็จะไม่มีจิตปรากฏขึ้น

ส.   กำลังหลับสนิท มีใครรู้บ้างว่ามีจิต แม้ว่าจิตเกิด ทำกิจภวังค์ ดำรงภพชาติ

เด่นพงศ์   มีภวังคจิตเกิดต่อ

ส   แต่ว่าไม่มีใครรู้ว่า มีจิตขณะนั้น ขณะที่เป็นภวังค์

อดิศักดิ์   คุณ เด่นพงศ์ จิตไม่ได้อยู่ที่หทัยวัตถุ เกิดที่หทัยวัตถุ

เด่นพงศ์   เกิดที่หทัยวัตถุ แต่ไม่อยู่ที่นั่น

อดิศักดิ์   ไม่อยู่ครับ มันไม่มีรูปร่าง เกิดขึ้นทีละขณะ ๆ

เด่นพงศ์   ถ้าไม่มีตา ไม่มีสี มันก็ไม่มา ผมคิดอย่างนั้น คิดง่ายๆ ไม่รู้ถูกหรือเปล่า

อดิศักดิ์   คือ ทวิปัญจวิญญาณจิต ๑๐ เขาจะเกิดที่ปสาทรูป ๕ แต่จิตนอกจากนั้น ๗๙ ดวงจะเกิดที่หทัยวัตถุ เกิดที่ ไม่ได้อยู่ตรงนั้น  เกิดที่ ได้เหตุได้ปัจจัยก็เกิดขึ้น