เป็นยังไงบ้าง

เพียงประโยคที่มักถามกันอยู่เสมอว่า “ เป็นยังไงบ้าง ” ซึ่งก็แล้วแต่ว่าใครจะคิดจะตอบไปอย่างไร แต่ถ้าเข้าใจถูกตามพระธรรม ก็จะรู้ว่า ก็เป็นธรรมดา คือเป็นไปตามธรรมะ ตามเหตุตามปัจจัย

ส.   ทีนี้ก็ขอสนทนากับคุณอรรณพต่อ เป็นอย่างไรคะ

อรรณพ   เมื่อกี้ที่ผมตอบว่า ก็เป็นอย่างนี้แหละ แต่ก็เหมือนกับการไปย้อน ผู้ใหญ่ท่านถามดีๆ ก็ตอบว่า ก็เป็นอย่างนี้

ส.   ก็ไม่เป็นไร พูดตามความเป็นจริงว่า ก็เป็นอย่างนี้แหละ คือ การสนทนาก็คือการถามตอบเพื่อจะได้เข้าใจ ถ้าคุณอรรณพตอบว่า เป็นอย่างนี้แหละ ดิฉันก็จะถามต่อว่า เป็นอย่างนี้เป็นอย่างไร

อรรณพ   ก็เป็นชีวิตที่มีทั้งกุศลและอกุศลสลับกันไปในสัตว์ บุคคล เรื่องราว ในสภาพธรรมะต่างๆ ก็มีการใคร่ครวญถึงธรรมะบ้าง เป็นไปด้วยกำลังของกิเลส ความวุ่นวายก็เป็นไป

ส.   เพราะฉะนั้น คำตอบก็แล้วแต่ขณะนั้นคิดอะไร และเข้าใจอะไร  อาจจะตอบว่า ก็เป็นธรรมดา ปกติ ทุกสิ่งทุกอย่างเกิดขึ้นแล้วก็หมดไป ก็แล้วแต่ใครจะตอบอะไรก็ได้

อรรณพ   บางทีพบท่านอาจารย์ก็ถามว่า ท่านอาจารย์เป็นอย่างไรบ้าง ท่านอาจารย์ก็ตอบว่า ก็เป็นธรรมดา เป็นอย่างนี้ ก็คิดว่า ท่านอาจารย์คงสบายดี แต่พอมาคิด ก็คือเป็นปกติ เป็นไปตามธรรมะ เป็นไปตามเหตุตามปัจจัย

ส.   ถูกต้อง เพราะบางคนก็ทักว่า แข็งแรงมาก แข็งแรงดี ก็ต้องตอบว่า ณ วันนี้ ใช่ไหมคะ หรือ ณ ขณะนี้ ใครจะรู้ขณะต่อไปได้

อรรณพ   ท่านอาจารย์ก็ถามอยู่เรื่อยๆว่า เป็นอย่างไรบ้าง แต่ก็แล้วแต่ความคิด บางครั้งไม่ได้คิดอะไร ก็เรียนว่าสบายดีหรือยุ่งๆ แต่เมื่อคิดไตร่ตรองละเอียดขึ้นในธรรมะ ก็จะเข้าใจว่า มีชีวิตเป็นไปตามเหตุปัจจัย การสะสมต่างๆ ดูเหมือนธรรมดา

ส.   ตอบว่า เป็นธรรมดา เป็นธรรมตา เป็นไปตามธรรมะ