โทษของโลภะ โทสะ มานะ
ผู้ฟัง ขอเรียนถามเรื่องโทษของอกุศล โลภะ โทสะ และมานะ
ท่านอาจารย์ เวลาโลภะเกิด หรือโทสะเกิด หรือโมหะเกิด ค่อยๆ พิจารณา ถึงจะเข้าใจได้ เพราะว่า ถ้าเราจะกล่าวถึงโดยโทษ จะไม่เห็น เวลาโทสะเกิด เป็นอย่างไร
ผู้ฟัง ไม่สบายใจ
ท่านอาจารย์ ใจไม่สบาย แล้วคิดอย่างไร
ผู้ฟัง ไม่อยากอยู่ในสภาพนั้น
ท่านอาจารย์ แล้วพูดอย่างไร เวลาโทสะเกิดเคยพูดไหม แล้วพูดอย่างไร
ผู้ฟัง ก็ผิดปกติไป
ท่านอาจารย์ พูดดีหรือไม่
ผู้ฟัง ไม่ดี
ท่านอาจารย์ แล้วทำอย่างไร เวลาโทสะเกิด ทำสิ่งที่ดีหรือไม่ ช่วยเหลือเอื้อเฟื้อ หรือ ทำอะไรเวลาที่โทสะเกิด
ผู้ฟัง ทำสิ่งที่ไม่ดี
ท่านอาจารย์ ก็ย่อมเห็นโทษของโทสะได้ โดยเข้าใจสภาพที่กำลังเป็นอย่างนั้นในขณะนั้น ด้วยตัวเอง เวลาโทสะเกิด ใครเดือดร้อน
ผู้ฟัง ตัวเราเองเดือดร้อน
ท่านอาจารย์ คนอื่นเดือดร้อนด้วยหรือไม่ ถ้าคนอื่นเขาไม่มีโทสะ แต่เรามีโทสะ ใครเดือดร้อน
ผู้ฟัง เราก็เดือดร้อน
ท่านอาจารย์ คนที่มีโทสะเดือดร้อน คนที่ไม่มีโทสะไม่เดือดร้อนเลย และเมื่อมีความเดือดร้อนแล้ว ใจร้อนมากเพิ่มขึ้น เป็นเหตุให้กระทำสิ่งที่ไม่สมควร ผิดปกติทางกาย ทางวาจา นำความทุกข์ความเดือดร้อน มาให้คนอื่นด้วย เป็นโทษหรือยัง
ผู้ฟัง เป็นโทษ
ท่านอาจารย์ ถ้าไม่มีโลภะ โทสะจะเกิดได้ไหม
ผู้ฟัง ไม่ได้
ท่านอาจารย์ ถ้าไม่มีโมหะ โลภะ โทสะ จะเกิดได้ไหม
ผู้ฟัง ไม่ได้
ท่านอาจารย์ ทั้งหมดก็มาจากความไม่รู้ คือ โมหะ
ผู้ฟัง แล้วในส่วนของ "มานะ"
ท่านอาจารย์ ถ้ารู้แล้วก็ไม่มีมานะ เพราะว่าธรรมเป็นธรรม แต่ผู้ที่จะละได้ เป็นพระอรหันต์ มานะเป็นความสำคัญตน แม้ไม่มีความเห็นผิด แต่ความสำคัญตนก็มี เคยรู้สึกสำคัญตัวหรือไม่ นั่นคือลักษณะของมานะ ถ้าไม่มีจะดีกว่าไหม
ผู้ฟัง ดีกว่า ธรรมฝ่ายตรงข้ามกับมานะคืออะไร
ท่านอาจารย์ คือความอ่อนน้อมถ่อมตน ความเป็นเพื่อน ทุกอย่างที่ดี ธรรมฝ่ายดีทั้งหมด ก็ตรงกันข้ามกับมานะ
