ข้อสงสัยของผู้ปฏิสนธิด้วยทวิเหตุไม่มีปัญญาเจตสิกเกิดร่วม

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

๑. แม้ว่าจะเป็นผู้มีปฏิสนธิจิตประกอบด้วยทวิเหตุ คือ มีเหตุ ๒ เหตุเกิดร่วมด้วย ได้แก่ อโลภเหตุ กับ อโทสเหตุ ไม่มีปัญญาเกิดร่วมด้วย ไม่ได้หมายความว่า จะฟังพระธรรมไม่ได้ ไม่ได้หมายความว่า จะฟังพระธรรม ไม่เข้าใจ เพราะถ้ามีการฟังพระธรรม แล้ว เข้าใจ ขณะที่เข้าใจ ก็เป็นปัญญา สะสมปัญญาต่อไปได้ เพียงแต่ว่า ไม่สามารถบรรลุธรรมได้ในชาติที่ปฏิสนธิประกอบด้วยเหตุ ๒ และไม่สามารถได้ฌานในชาตินั้นด้วย เพราะผู้ที่จะได้ฌาน และ ได้รู้แจ้งธรรมถึงความเป็นพระอริยบุคคล ผู้นั้นจะต้องมีปฏิสนธิจิต ประกอบด้วยเหตุ ๓ คือ คือ อโลภเหตุ อโทสเหตุ และ อโมหเหตุ (ปัญญา)

๒. แม้ว่าจะมีปฏิสนธิจิตประกอบด้วยเหตุ ๒ เหตุ เมื่อกุศลเกิดขึ้น ก็ไม่เสมอไปว่าจะเป็นกุศลจิตประเภทที่ไม่มีปัญญาเกิดร่วมด้วยเท่านั้น เพราะถ้ามีเหตุปัจจัยให้กุศลจิตที่ประกอบด้วยปัญญาเกิด ก็ย่อมเกิดได้ เช่น ฟังพระธรรม เข้าใจ เป็นต้น เพียงแต่ว่าจะไม่สามารถมีปัญญาในระดับที่เป็นขั้นฌาน ตลอดจนถึงไม่สามารถบรรลุธรรมในชาตินั้น ได้

ข้อที่น่าพิจารณา คือ เราไม่สามารถทราบได้ว่า เราปฏิสนธิประกอบด้วยเหตุ ๒ หรือเหตุ ๓ แต่เมื่อมีโอกาสที่จะได้ฟังพระธรรม ศึกษาพระธรรม อบรมเจริญปัญญา ก็ไม่ควรจะปล่อยโอกาสนั้นให้ล่วงเลยไป ควรอย่างยิ่งที่จะสะสมปัญญาต่อไป ความเข้าใจถูกเห็นถูก คือ ปัญญา ไม่ได้เจริญขึ้นในทันทีทันใด ต้องอาศัยความอดทนที่จะฟังที่จะศึกษาพระธรรมต่อไป เมื่อยังไม่เข้าใจ ก็จะต้องฟังต่อไป ค่อยๆ สะสมไปทีละเล็กทีละน้อย ที่สำคัญที่สุด คือ ไม่ขาดการฟังพระธรรม ครับ

...ยินดีในกุศลของทุกๆ ท่านครับ...

ขออนุโมทนาครับ

กราบอนุโมทนาค่ะ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ