เนื้อหาอภิธรรมในพระสูตร
สวัสดีครับ
ผมเป็นผู้เริ่มต้น ศึกษาพระไตรปิฎก ผมได้รับอิทธิพลการศึกษาพระอภิธรรมมาจากกระดานสนทนาในเว็บ บางเว็บ ที่ว่าด้วยเรื่อง อภิธรรม องค์ธรรม ทำให้สนใจศึกษาและมีข้อสงสัย ผมศึกษาค้นคว้ามาได้ว่า พระอภิธรรมถูกรจนาจาก พระอนุรุทเถราจารย์ ผมอยากทราบว่า เนื้อหาของพระอภิธรรม มีอยู่ในส่วนของพระสูตรมั้ยครับที่เป็นพุทธพจน์
ขอบคุณครับ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ก่อนอื่นก็ต้องเข้าใจคำว่า อภิธรรมให้ถูกต้องก่อนครับ อภิธรรม คือ ความจริงที่เป็นสภาพธรรม ที่มีลักษณะ และไม่สามารถเปลี่ยนแปลงได้ เป็นธรรมอันยิ่ง ไม่มีธรรมอื่นยิ่งกว่า เป็นสัจจะ ที่ไม่เปลี่ยนไปตามกาล เวลา เรื่องราวต่างๆ เลย แต่มีลักษณะที่แน่นอนและเป็นอย่างนั้น อภิธรรม จึงมีความจริง ๔ อย่าง คือ จิต เจตสิก รูป และนิพพาน ครับ
ซึ่ง สำหรับพระอภิธรรมปิฎก เป็นธรรมในส่วนที่พระพุทธเจ้าทรงแสดงโดยนัย สภาพธรรมล้วนๆ เป็นสัจจะ ไม่ได้ตรัสโดยสมมติเป็นเรื่องราว ที่เรียกว่า ปรมัตถสัจจะ ซึ่งก็ประกอบด้วย โดยนัย ขันธ์ ๕ อายตนะ (ตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ) จิต ธาตุ อริยสัจจะ ปฏิจจสมุปบาท นี่คือ การแสดงโดยนัยพระอภิธรรม ที่ไม่ได้แสดงเป็นเรื่องราว สัตว์ บุคคล แต่แสดงเฉพาะสภาพธรรมล้วนๆ ครับ
ส่วนพระสุตตันตปิฎก หรือ พระสูตร เป็นส่วนพระธรรมที่พระพุทธเจ้าทรงแสดง โดยนัยเป็นเรื่องราว สัตว์ บุคคลที่แสดงธรรมในสถานที่ต่างๆ อันเรียกว่า สมมติสัจจะ
ซึ่งจากคำถามที่ว่า
เนื้อหาของพระอภิธรรม มี อยู่ใน ส่วนของพระสูตรมั้ยครับที่เป็น พุทธพจน์
ในพระสูตรมากมายเลยครับ ที่แสดง พระอภิธรรม คือ เรื่อง จิต เรื่องของ อายตนะ (ตา หู จมูก ลิ้น กายและใจ) เรื่องของขันธ์ ที่เป็นพระอภิธรรมไว้ครับ เช่น ในพระสุตตันตปิฎก ใน สฬายตนะวรรค แสดงถึง เรื่อง ตา หู จมูก ลิ้น กายและใจ อันเป็นส่วนของพระอภิธรรม เพียงแต่พระสูตร เอ่ย กล่าวถึงว่าแสดงกับใคร บุคคลใดก่อน และจึงแสดงเรื่องสภาพธรรมที่เป็นอายตนะ คือ ตา หู จมูก ลิ้น กายและใจ เช่นเดียวกับอภิธรรม และในพระสุตตันตปิฎก ขันธวารวรรค ก็แสดงเรื่อง ขันธ์ ๕ เกือบทั้งเล่มที่เป็นส่วนของพระอภิธรรมเช่นกัน และใน พระสุตตันตปิฎก นิทานวรรค ก็แสดง เรื่องปฏิจจสมุปบาท ซึ่งก็เป็นส่วนของพระอภิธรรมอีกเช่นกัน ซึ่งโดยมากแล้ว พระสูตร ก็เป็นการแสดงพระอภิธรรมนั่นเอง แต่แสดงว่ามีใครฟัง ตรัสกับใคร ณ สถานที่ไหนนั่นเองครับ
เพราะในความเป็นจริง เรื่องราวในพระสูตร รวมทั้งทุกคำในพระไตรปิฎก ก็แสดงถึง ความเป็นจริงของสภาพธรรมที่มีในขณะนี้ ที่เป็นอภิธรรมนั่นเองครับ เพราะว่า มีอภิธรรม มีสภาพธรรม ที่มีจริง จึงมีเรื่องราว สมมติ กล่าวให้รู้กันว่าเป็นใคร บุคคลใด แท้ที่จริง ไม่ว่าเป็นสัตว์ บุคคล สถานที่ใด ก็ไม่พ้นจากความเป็นจริงที่เป็น จิต เจตสิกและรูปครับ
ดังนั้น พระธรรมเทศนาของพระพุทธเจ้า จึงมีหลากหลายนัยทั้งพระสูตรและอภิธรรมด้วย เพื่อให้เหมาะกับอุปนิสัยและอัธยาศัยของผู้ฟังแต่ละคนที่ไม่เหมือนกัน ผู้ใดฟังเรื่องไหน พระสูตร หรือ อภิธรรมเข้าใจ พระองค์ก็แสดงเรื่องนั้น แต่ไม่ว่าฟังพระสูตร พระวินัย พระอภิธรรม พระธรรมของพระพุทธเจ้า ก็เป็นไปเพื่อเข้าใจความจริงในขณะนี้ที่เป็นอภิธรรมว่าเป็นธรรมไม่ใช่เราเพื่อละคลายกิเลสประการต่างๆ ครับ
ขออนุโมทนา
ขออนุโมทนา ครับ ขอบคุณครับ
ชอบจังเลย เวลาแสดงความเห็น มี การน้อมสักการะต่อพระพุทธเจ้าด้วย
ขอบคุณ และขออนุโมทนา
ขอถามเพิ่มเติม ผมจะเริ่มศึกษาพระอภิธรรมจากส่วนไหนก่อน
เรียนความเห็นที่ 4 ครับ
เริ่มจากการอ่านพระอภิธรรมเบื้องต้น ที่บรรยายจากท่านผู้รู้ คือ ท่านอาจารย์ สุจินต์ บริหารวนเขตต์ ซึ่งท่านอธิบาย พระอภิธรรมจากพระไตรปิฎกให้เข้าใจได้เป็นอย่างดี หากไปอ่านพระอภิธรรมในพระไตรปิฎกเลยจะไม่เข้าใจและเข้าใจคลาดเคลื่อนได้ครับ หนังสือที่อ่านพอเข้าใจได้ และเป็นเบื้องต้น ปูพื้นพระอภิธรรรม คือ
เชิญคลิกดาวโหลดหนังสือที่นี่ครับ ...
พระอภิธรรมในชีวิตประจำวัน และหนังสือ ... ปรมัตถธรรมสังเขป
ซึ่ง หากต้องการอ่านเป็นหนังสือเลย สามารถขอหนังสือได้ ทางไปรษณีย์ โดยเขียนจดหมายมาถึงมูลนิธิฯ สอดแสตมป์ ๒๐ บาท มาในซองจดหมาย และเขียนระบุ ชื่อหนังสือนั้น ครับ ซึ่งชื่อที่อยู่ มูลนิธิฯ มีอยู่แล้วในเว็บนี้ครับ หนังสือพระอภิธรรมในชีวิตประจำวัน ของมูลนิธิฯ เหลือน้อยมาก ขอได้อยู่ แต่ปรมัตถธรรมสังเขป หมดครับ เริ่มจากหนังสือ พระอภิธรรมในชีวิตประจำวันก่อนครับ จะเข้าใจอภิธรรมได้ดียิ่งขึ้นมากครับ เมื่ออ่านเล่มนี้เข้าใจ
ขออนุโมทนาที่สนใจในพระธรรม
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ทุกคำในพระไตรปิฎก อันเป็นพระธรรมคำสอนที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดง ก็มุ่งให้ผู้ฟังผู้ศึกษาได้เข้าใจธรรม ซึ่งเป็นสิ่งที่มีจริงที่กำลังมีกำลังปรากฏในขณะนี้ตามความเป็นจริง ไม่ว่าจะทรงแสดงโดยพระสูตรใดก็ตาม ไม่พ้นไปจากสภาพธรรมที่มีจริงในขณะนี้ โดยโวหาร โดยพยัญชนะต่างๆ ทั้งหมดทั้งปวงเพื่อให้เข้าใจสภาพธรรมที่มีจริง อันเป็นธรรมที่ละเอียดยิ่ง (อภิธรรม) ที่หาความเป็นสัตว์ เป็นบุคคล เป็นตัวตน ไม่ได้เลย สำคัญที่ความเข้าใจถูกเห็นถูกของผู้ที่ได้ฟังได้ศึกษา อย่างแท้จริง ถ้าเป็นผู้ที่มีความละเอียดรอบคอบ ไม่ประมาทพระธรรมว่าง่าย ศึกษาด้วยความตั้งใจ ความเข้าใจก็จะค่อยๆ เจริญขึ้นไปตามลำดับ ครับ
...ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ...
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ขอบคุณ และขออนุโมทนาครับ
สวัสดีครับ ผมเป็นผู้เริ่มต้น ศึกษาพระไตรปิฏก ผมได้รับอิทธิพลการศึกษาพระอภิธรรม มาจาก กระดานสนทนาในเว็บ บางเว็บ ที่ว่าด้วยเรื่อง อภิธรรม องค์ธรรม ทำให้สนใจ ศึกษาและมีข้อสงสัย ผมศึกษาค้นคว้ามาได้ว่า พระอภิธรรมถูกรจนาจาก พระอนุรุท เถราจารย์ ผมอยากทราบว่า เนื้อหาของพระอภิธรรม มี อยู่ใน ส่วนของพระสูตรมั้ยครับ ที่เป็น พุทธพจน์ ขอบคุณครับ
พระอภิธรรมปิฎกเป็นพระพุทธพจน์ ที่พระองค์ทรงแสดงบนสวรรค์ชั้นดาวดึงส์ค่ะ ส่วนพระอภิธัมมัตถสังคหะนั้น รจนาโดยท่านพระอนุรุทธาจารย์ เป็นคัมภีร์ที่ รวบรวมเนื้อความในพระอภิธรรมปิฎก มากล่าวไว้แต่โดยย่อ โดยแบ่งออกเป็น ๙ ปริจเฉท อภิธรรมที่กล่าวไว้ในตำรา ก็ไม่พ้นจากสภาพธรรมที่กำลังปรากฏในขณะนี้ค่ะ