ปัจจัย แห่ง ชรา มรณะ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ดูกรอานนท์ เธอพึงทราบข้อความนี้ เพราะชาติเป็นปัจจัยจึงเกิดชรา มรณะ
ดูกรอานนท์ ก็แลถ้า ชาติ มิได้มีแก่ใครๆ ในภพไหนๆ ทั่วไปทุกหน คือ มิได้มีเพื่อความเป็น เทพ เป็นสัตว์เลื้อยคลาน
ดูกรอานนท์ ก็ถ้า ชาติ มิได้มีความเป็นไปเพื่อความเป็นอย่างนั้นๆ แห่งสัตว์พวกนั้นเมื่อ ชาติไม่มีโดยประการทั้งปวงเพราะ ชาติ ดับไปชราและมรณะจะพึงปรากฏได้บ้างไหม
ไม่ได้เลย พระเจ้าข้า
เพราะ "เหตุ" นั้นแหละ อานนท์ เหตุ นิทาน สมุทัย "ปัจจัย" แห่ง "ชรา มรณะ" ก็คือ"ชาติ" นั่นเอง
[เล่มที่ 13] พระสุตตันตปิฎก ทีฆนิกาย มหาวรรคเล่มที่ ๒ ภาค ๑ หน้า ๑๖๗
ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย
ขออุทิศกุศล แด่ คุณพ่อ คุณแม่และสรรพสัตว์
ก็ชราและมรณะเป็นไฉน
ความแก่ ภาวะของความแก่ ฟันหลุด ผมหงอก หนังเหี่ยว ความเสื่อมแห่งอายุ ความแก่หง่อมแห่งอินทรีย์ ในหมู่สัตว์นั้นๆ ของเหล่าสัตว์นั้นๆ นี้เรียกว่าชรา ความเคลื่อน ภาวะของความเคลื่อน ความทำลาย ความอันตรธาน มฤตยู ความตายกาลกิริยา ความแตกแห่งขันธ์ ความทอดทิ้งซากศพ ความขาดแห่ง
ชีวิตินทรีย์จากหมู่สัตว์นั้นๆ ของเหล่าสัตว์นั้นๆ นี้เรียกว่ามรณะ ดูกรภิกษุทั้งหลาย ชราและมรณะดังพรรณนามานี้ เรียกว่าชรามรณะ เพราะชาติเกิด ชรามรณะจึงเกิด เพราะชาติดับ ชรามรณะจึงดับ อริยมรรคมีองค์ ๘ นี้เท่านั้น
ดูกรอานนท์ เธอพึงทราบข้อความนี้ เพราะชาติ เป็นปัจจัย จึงเกิด ชรา มรณะ
ขออนุโมทนาค่ะ
เพราะ "เหตุ" นั้นแหละ อานนท์เหตุ นิทาน สมุทัย
"ปัจจัย" แห่ง "ชรา มรณะ" ก็คือ "ชาติ" นั่นเอง
ขอเรียนถามว่า "นิทาน" ในที่นี้หมายความว่าอย่างไรค่ะ
ขอบพระคุณค่ะ
คำว่า "นิทาน" ในที่นี้หมายความว่า เหตุเกิด แดนเกิด หรือเค้ามูล ครับ
นิทาน หมายถึงที่มา หรือ เหตุของทุกข์ เช่น พระพุทธเจ้าทรงแสดงเหตุของทุกข์ และปฏิปทา คือ ทางดำเนินที่จะให้ถึงความดับทุกข์ ค่ะ
