จิตเกิดดับเร็วมากหลายวาระนับไม่ถ้วน -พฐ.107
จิตเกิดดับเร็วมาก หลายวาระนับไม่ถ้วน เพราะฉะนั้นขณะที่เหมือนเห็นเดี๋ยวนี้ กำลังเห็น เราไม่สามารถจะบอกได้ว่าเป็นจิตอะไร เพราะเหตุว่าปัญจทวารวิถีจิตถ้าเป็นจักขุทวารวิถีจะเริ่มมีสิ่งที่กระทบทางตาเป็นอารมณ์ตั้งแต่ปัญจทวาราวัชชนจิตเป็นวิถีจิตแรก แต่ยังไม่เห็น เพราะฉะนั้นในขณะที่กำลังเห็นเป็นจักขุวิญญาณ เห็นแล้วก็ดับไปเร็วมาก และต่อจากนั้นก็เป็นสัมปฏิจฉันนะ สันตีรณะ โวฏฐัพพนะ แล้วก็เป็นชวนะ ถ้าอารมณ์นั้นยังไม่ดับ ตทาลัมพนะก็เกิดต่อก่อนที่จะเป็นภวังค์ แต่ถ้าอารมณ์นั้นดับก่อน ตทาลัมพนะก็ไม่เกิด แต่เราจะไม่รู้เลย ไม่สามารถที่จะรู้ได้เลย หลายวาระ เหมือนปรากฏ แต่ความจริงแล้ว การที่จักขุทวารวิถีดับไปก่อน ภวังค์คั่น มโนทวารวิถีรับรู้อารมณ์เดียวกันต่อ หลายวาระเหมือนกัน จึงปรากฏเหมือนกับว่าเรานั่งอยู่ที่นี่ มีคนนั้นคนนี้ นี่ก็คือความรวดเร็ว แต่จากการศึกษาทำให้เราเห็นว่าผู้ที่ตรัสรู้สภาพธรรมตามความเป็นจริง ทรงประจักษ์แจ้งความจริงอย่างนี้ ก็ทรงแสดงอย่างนี้
ที่มา ...