เด๊กๆกับธรรม - มีแต่เป็นธรรม

ถาม   ที่ว่าพ่อแม่ไม่มี แล้วที่เห็นเป็นพ่อเป็นแม่ จริงๆคืออะไรคะ

ท่านอาจารย์    ค่ะ เรามีไหมคะ

ผู้ฟัง ถ้าศึกษาแล้วจะบอกว่าไม่มี

ท่านอาจารย์ เพราะฉะนั้นถ้าศึกษาแล้ว พ่อแม่ก็คือนามธรรมกับรูปธรรม เป็นธรรมทั้งหมดค่ะ  เพราะฉะนั้นตอนนี้เราผ่านพระวินัยปิฎก พระสุตตันตปิฎก ซึ่งมีสมมติบัญญัติทั้งนั้นเลย มีพระพุทธเจ้า แล้วมีพระเจ้าสุทโธทนะ พระราชบิดา มาสู่ปรมัตถธรรม คือ ธรรมล้วนๆ ซึ่งไม่กล่าวถึงชื่อ ไม่กล่าวถึงบุคคลเลย แต่กล่าวถึงความเป็นจริงที่มีว่า แท้ที่จริงแล้วที่เราเคยคิด เคยเข้าใจว่า เป็นคน เป็นสัตว์ต่างๆ โดยแท้จริงเมื่อเอาชื่อเสียงเรียงนามออกหมดแล้ว ก็คือตัวธรรม ซึ่งเมื่อมีธรรมแล้ว เราจะเรียนให้เข้าใจธรรมจริงๆ แล้วถ้าจะเอาชื่อใส่ ก็เป็นอีกเรื่องหนึ่ง คือ เป็นเรื่องสมมติบัญญัติ

ผู้ฟัง เดี๋ยวจะกลายเป็นพ่อแม่ไม่มี แล้วกลับไปจะพูดอย่างไรกับพ่อแม่ก็ได้ เพราะพ่อแม่ไม่มี

ท่านอาจารย์ ก็บอกคุณพ่อคุณแม่ว่า คุณพ่อคุณแม่ก็เป็นธรรม เราก็เป็นธรรม ทุกอย่างเป็นธรรม

ผู้ฟัง เดี๋ยวจะบอกว่าอกุศลกรรมมีจริง คือ กำลังจะโดนตี

ท่านอาจารย์ อกุศลกรรมก็เป็นธรรม  ทุกอย่างเป็นธรรม ถ้าใช้คำตอบว่า ทุกอย่างเป็นธรรม