อุปปนิสสยปัจจัย หมวดที่ ๓ ปกตูปนิสสยปัจจัย

สำหรับอนันตรูปนิสสยปัจจัย   ยังมีข้อสงสัยอะไรไหมคะ   

ถ้าไม่มี  วันนี้ก็เป็นอุปนิสสยปัจจัยหมวดที่ ๓  คือ  “ปกตูปนิสสยปัจจัย”   ซึ่งหมายถึงธรรมอันเป็นที่อาศัยที่มีกำลังแรงกล้า   ที่ได้ทำมาแล้วด้วยดีนั้น   ชื่อว่า “ปกตูปนิสสยปัจจัย”

นี่คือความหมายหนึ่ง   ปกตูปนิสสยปัจจัย  คือธรรมซึ่งเป็นที่อาศัยที่มีกำลังแรงกล้า   ที่ได้ทำมาแล้วด้วยดีนั้น  ชื่อว่า  ปกตูปนิสสยปัจจัย

อีกอย่างหนึ่ง   ธรรมซึ่งเป็นที่อาศัยที่มีกำลังกล้า  ด้วยอำนาจสภาวะของตนเอง  ไม่เกี่ยวข้องด้วยอารัมมณูปนิสสยปัจจัยและอนันตรูปนิสสยปัจจัย  ชื่อว่า ปกตูปนิสสยปัจจัย

และอีกความหมายหนึ่ง   อาจารย์บางท่านให้ความหมายของปกตูปนิสสยปัจจัยว่า   ธรรมที่เป็นปกติ   เป็นที่อาศัยที่มีกำลัง   เช่นแสงสว่างเป็นปกตูปนิสสยปัจจัยแก่การเห็น

โดยแยกศัพท์ไว้ดังนี้คือ  ปกตูปนิสสย  มาจากคำว่า   ปกติ  และ อุปนิสสย

เพราะฉะนั้นก็จะเห็นได้ว่า  สำหรับปกตูปนิสสยปัจจัยเป็นปัจจัยที่กว้างขวางมาก   เพราะเหตุว่าธรรมใดๆก็ตามซึ่งเป็นที่อาศัยที่มีกำลังให้สภาพธรรมอื่นเกิดขึ้น   โดยไม่เกี่ยวกับอารัมมณูปนิสสยปัจจัยและอนันตรูปนิสสยปัจจัยแล้ว   เป็นปกตูปนิสสยปัจจัย

ซึ่งก็ได้แก่  จิต ๘๙ ดวง และเจตสิก ๕๒ ดวง  และรูป ๒๘  และบัญญัติด้วย   เป็นปกตูปนิสสยปัจจัย  คือ เป็นที่อาศัยที่มีกำลังที่ทำให้จิต ๘๙ ดวงและเจตสิก  ๕๒ ดวงเกิดขึ้นในปัจจุบันกาล  หรือที่จะเกิดหลังๆ  คือที่จะเกิดต่อไป

เพราะฉะนั้นในขณะนี้ก็เป็นจิตประเภทหนึ่งประเภทใด  ในจิต ๘๙ ดวง   เพราะฉะนั้นก็ย่อมจะเป็นปัจจยุปบันนธรรม   เป็นผลซึ่งเกิดเพราะจิตและเจตสิกก่อน ๆ  ที่ได้เกิดแล้วในอดีต

หรือในขณะนี้เอง   จิตประเภทหนึ่งประเภทใดที่เกิดแล้วในขณะนี้ ก็จะเป็นอุปนิสสย  คือเป็นปกตูปนิสสยปัจจัยที่จะให้จิตต่อ ๆ ไปเกิดขึ้นข้างหน้า