ลักษณะของรูป นาม ต้องพิจารณาโดยละเอียด
ผู้ฟัง เรื่องลักษณะของรูปธรรม และนามธรรม แม้มีความเข้าใจว่าเป็นสิ่งที่มีความแตกต่างกัน ความเห็นถูกก็ยังไม่เกิดขึ้น
ท่านอาจารย์ แล้วจะมีเมื่อไร หรือจะไม่มีเลยแม้ว่าฟังแล้ว หรือเมื่อฟังก็จะค่อยๆ เข้าใจขึ้นบ้าง ทีละเล็กทีละน้อย จนกว่าความเข้าใจจะมั่นคงขึ้นว่า เป็นอย่างนั้นจริงๆ แล้วก็รู้ตามความเป็นจริงว่า ขั้นฟัง ยังไม่ใช่ขั้นประจักษ์แจ้ง แต่เมื่อประจักษ์แจ้งก็ไม่ต่างกับที่เคยได้ยินได้ฟังเลย เหมือนกันเลย ทุกคำด้วย เช่น คำว่า “ทุกอย่างเป็นธรรมะ” ไม่ใช่เพียงพูด แต่ปัญญาสามารถที่จะรู้ลักษณะของสิ่งที่มีจริงในขณะนี้ว่าเป็นธรรมะ เช่น เห็นแล้วก็คิด คิดก็มี ก็ไม่รู้ด้วยซ้ำว่า มีคิด คิดว่ามีแต่เห็น ไม่มีคิด แต่ปัญญาสามารถที่จะรู้ความต่างของขณะที่เห็นกับขณะที่คิด รู้ว่าเป็นธรรมะคนละอย่าง ลักษณะต่างกัน แม้ว่าจะไม่ใช้คำว่า นามธรรม และรูปธรรม แต่ลักษณะของรูปจะเปลี่ยนเป็นลักษณะของนามธรรมไม่ได้ และลักษณะของนามธรรมก็จะเปลี่ยนเป็นลักษณะของรูปธรรมไม่ได้ เช่น กำลังหิว มีจริงๆ ไม่เคยสนใจเลย เป็นเราตลอดเวลา แต่หิวมี แล้วก็เป็นธรรมะ ไม่ต้องใส่ชื่อนามธรรม หรือรูปธรรม แต่ลักษณะของหิวปรากฏไหม เมื่อรู้ลักษณะของหิว ก็รู้ว่า ลักษณะนั้นต่างกับลักษณะอื่น ความต่างของสภาพธรรมนั่นเองจึงสามารถรู้ได้ว่า สภาพธรรมที่มีจริงๆ นั้น มีลักษณะที่ต่างกันเป็น ๒ อย่าง แต่ต้องมาจากการรู้ลักษณะ เช่น แข็ง ไม่ต้องเรียกอะไรเลย ไม่ต้องรู้ว่าเป็นรูปธรรม ในขณะที่กำลังมีแข็ง รู้ลักษณะที่แข็ง และต่อไปก็รู้ลักษณะของเสียง รู้ลักษณะของกลิ่น รู้ลักษณะของคิดนึก ก็เป็นสภาพธรรมต่างๆ กันไป เมื่อประมวลแล้ว ลักษณะที่ต่างก็เป็นสภาพรู้อย่างหนึ่ง และไม่ใช่สภาพรู้อย่างหนึ่ง แต่ไม่ใช่ไปฟังชื่อมาก่อน แล้วก็หา แล้วก็คิด โดยที่ไม่รู้ลักษณะจริงๆ ซึ่งเป็นอย่างนั้น
เพราะฉะนั้น เมื่อลักษณะนั้นเป็นรูป จะรู้ได้เมื่อไร ไม่ใช่พอแข็งปรากฏ แล้วให้มีคนมาบอกเราว่า เป็นรูป แต่ความแข็ง สภาพแข็งมีจริงๆ ไม่ต้องเรียกอะไรก็ตามแต่ ต่างกับลักษณะที่รู้ลักษณะที่แข็ง ในขณะที่แข็งปรากฏ เพราะฉะนั้นสภาพหนึ่งเป็นสภาพที่รู้ความแข็ง ที่แข็งกำลังปรากฏ ส่วนแข็งไม่รู้อะไรเลย ใครจะรู้ หรือไม่รู้ แข็งก็คือเป็นแข็ง เพราะฉะนั้นธรรมะมี แต่ต้องพิจารณาโดยละเอียด และค่อยๆ เข้าใจขึ้น ถ้าเราข้ามตรงนี้ และอยากจะรู้ชื่อมากๆ รู้เรื่องเยอะๆ ทั้งๆ ที่ไม่เข้าใจลักษณะของสภาพธรรมที่ได้ยินแล้ว และมีปรากฏด้วย แต่ว่าไม่ได้รู้ลักษณะจริงๆ
ที่มา ...