ชีวิตินทรียรูป – ชีวิตินทรียนาม
ผู้ฟัง ขณะที่รูปเกิดจากอุตุ กิ่งไม้ ใบหญ้า ไม่มีชีวิตรูป แต่รูปที่อยู่กับสัตว์โลก นอกจากจะมีอวินิพโภครูป ๘ มีชีวิตรูป มีปสาทรูป เพราะฉะนั้นเกิดเจ็บปวดก็เดือดร้อนในรูป ก็น่าจะเกิดขึ้นได้
ท่านอาจารย์ เกิดได้ แต่ไม่ใช่รูป เพราะว่ารูปไม่ใช่สภาพรู้ เพราะฉะนั้นนามธรรมคือจิต และเจตสิกเป็นสภาพรู้
ผู้ฟัง แล้วชีวิตรูปที่มีในแต่ละกลาป
ท่านอาจารย์ ชีวิตรูปรู้อะไรได้ไหมคะ
ผู้ฟัง ก็ให้ชีวิตดำรงอยู่ได้ ให้รูปกลาปดำรงอยู่ได้
ท่านอาจารย์ ชีวิตรูปสามารถเห็น สามารถได้ยินอะไรได้หรือเปล่า สามารถคิดนึกได้ไหม หรือชีวิตรูปก็เป็นรูปประเภทหนึ่งซึ่งเกิดจากกรรมเป็นสมุฏฐาน ไม่ว่าจะเป็นรูปใดๆ ก็ตาม รูปทั้งหมดไม่ใช่สภาพรู้ ไม่สามารถจะรู้อะไรได้เลย
ผู้ฟัง ชีวิตรูปมีเพื่อให้ชีวิตนามสถิตอยู่ได้ ใช่ไหมครับ
ท่านอาจารย์ อะไรอยู่ได้
ผู้ฟัง ชีวิตินทรีย์
ท่านอาจารย์ ชีวิตินทรีย์เป็นนามธรรมหรือรูปธรรม
ผู้ฟัง เป็นนามธรรม
ท่านอาจารย์ ค่ะ เป็นเจตสิก ถ้าเป็นรูป ชีวิตินทรีย์ก็เป็นรูป เพราะฉะนั้นจึงต่างกันเป็น ๒ อย่าง
ผู้ฟัง กรณีที่ไม่มีชีวิตรูป ชีวิตินทรีย์ก็สถิตไม่ได้ อย่างนั้นหรือเปล่า
ท่านอาจารย์ ชีวิตินทรียรูปเกิดเพราะกรรมเป็นสมุฏฐาน มีเฉพาะในกลุ่มของรูปที่เป็นกัมมชกลาป คือ รูปที่เกิดเพราะกรรมเท่านั้น รูปที่เกิดเพราะจิต รูปที่เกิดเพราะอุตุ รูปที่เกิดเพราะอาหาร ไม่มีชีวิตินทรียรูป ถ้าเป็นรูป ก็เป็นรูป เปลี่ยนเป็นนามธรรมไม่ได้ ไม่ว่าจะเป็นรูปใดๆ ก็เป็นรูป คือ ไม่ใช่สภาพรู้ ไม่สามารถจะรู้อะไรได้
ผู้ฟัง อย่างกรณีที่คนเป็นอัมพาต ก็แสดงว่าชีวิตรูปชำรุดบกพร่องอย่างนั้นหรือเปล่า
ท่านอาจารย์ กรรมเป็นปัจจัยให้ชีวิตรูปเกิด ตราบใดที่ยังไม่หมดกรรม กรรมก็เป็นปัจจัยให้กลาปที่เป็นกัมมชรูป มีชีวิตินทรียรูปเกิดร่วมด้วย
ผู้ฟัง ถ้าอย่างนั้นคนที่เป็นอัมพาต แสดงว่าหมดกรรมแล้ว
ท่านอาจารย์ คุณวิจิตรพูดรวม ไม่ได้กล่าวเฉพาะรูปแต่ละกลาป ธรรมต้องละเอียด และต้องตรง ที่ตัวไม่ได้มีรูปที่เกิดจากกรรมเท่านั้น มีรูปที่เกิดจากจิต มีรูปที่เกิดจากอุตุ มีรูปที่เกิดจากอาหาร รูปที่เกิดจากจิต อุตุ อาหาร ไม่มีชีวิตินทียรูปเกิดร่วมด้วย
จากสมุฏฐานอะไรบ้างคะ
ผู้ฟัง กรรมครับ
ท่านอาจารย์ อย่างเดียวหรือคะ
ผู้ฟัง จิต อุตุ อาหาร
ท่านอาจารย์ เพราะฉะนั้นรูปใดที่ไม่ได้จากกรรมเป็นสมุฏฐาน กลุ่มของรูปที่เกิดจากจิตเป็นสมุฏฐาน อุตุเป็นสมุฏฐาน อาหารเป็นสมุฏฐาน ไม่มีชีวิตินทียรูปเกิดร่วมด้วย
คุณวิจิตรคะ นามธรรมกับรูปธรรมต่างกันอย่างไร
ผู้ฟัง รูปไม่รู้สึกอะไร ไม่รับอารมณ์ แต่นามเป็นตัวรู้
ท่านอาจารย์ เปลี่ยนไม่ได้นะคะ
ผู้ฟัง ครับ
ท่านอาจารย์ ก็ต้องไม่ลืมว่า เปลี่ยนไม่ได้ รูปเป็นรูป นามเป็นนาม รูปไม่สามารถจะรู้อะไรได้เลย รูปไม่ใช่สภาพรู้ ถ้ากล่าวถึงรูปธรรมกับนามธรรม เพราะว่าพระไตรปิฎกกว้างขวางมาก อาจจะได้ยินคำว่า รูป ในความหมายอื่น เช่น ปิยรูป สาตรูป ก็เปลี่ยนความหมายไปแล้ว แต่ลักษณะของรูปธรรมซึ่งไม่ใช่สภาพรู้ ต่างกับนามธรรมซึ่งเป็นสภาพรู้
ที่มา ...