เมื่อเป็นธรรมแล้วอัศจรรย์
บง ถ้าสมมติว่า เรายังไม่ได้เข้าใจเลยว่า วิถีจิต ว่ามี ๗ ขณะ ถ้ายังไม่เข้าใจ ยังเรียงลำดับไม่ได้ เราสามารถจะเข้าใจ อบรมที่จะทราบสภาพธรรมที่เกิดขึ้นตามความเป็นจริงได้ไหม
สุ. ต้องพิจารณาว่า เราศึกษาธรรม เพื่อเข้าใจชื่อ หรือรู้ลักษณะ ถ้าพูดถึงจิต หรือธรรม เพียงคำเดียว ขณะเห็นเป็นธรรมหรือเปล่า
นี่คือสิ่งที่จะต้องเข้าใจจริงๆ ว่า เราเรียนธรรม เราได้ยินธรรม เราพูดธรรม แต่กำลังเห็น ไม่รู้ว่าเป็นธรรม ก็แสดงว่า ปัญญาของเราไม่เข้าใจสิ่งที่พูด สิ่งที่อ่าน หรือคิดว่าเข้าใจโดยคำ แต่ไม่เข้าใจลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ
เพราะฉะนั้นจะไปห่วงใยอะไรกับชื่อต่างๆ ชวนวิถี หรือพลสมาบัติ นิโรธสมาบัติ ในเมื่อขณะนี้ แม้จิตก็ยังคงเป็นเรา หรือว่ายังไม่รู้ความจริง เพราะเหตุว่าการศึกษาธรรมต้องละเอียด ขณะนี้มีเห็น ง่ายมากที่จะรู้ว่า รู้หรือไม่รู้ความจริง ไม่น่าอัศจรรย์ใช่ไหมคะ “เห็น” ปกติธรรมดา แต่ความจริงเมื่อเป็นธรรมแล้วอัศจรรย์ไหม เกิดไม่ได้ ถ้าไม่มีเหตุปัจจัย แค่นี้ก็รู้แล้วว่า ไม่สามารถจะไปสร้าง ไปทำอะไรขึ้นมาได้เลย แม้สิ่งที่มีเป็นปกติ ก็ไม่ใช่ว่ารู้ เพียงแต่ฟัง แล้วก็เป็นธรรม แล้วก็มีชื่ออย่างนี้ แต่ว่าลักษณะจริงๆ ที่เป็นธรรมนั้นๆ ยังไม่ได้ประจักษ์แจ้งด้วยตัวเอง
ที่มา ...