ธรรมคืออภิธรรม

ประทีป   ขออนุญาตเรียนถามท่านอาจารย์สุจินต์  เมื่อเช้านี้ท่านอาจารย์ได้บรรยายไว้ว่า  ธรรมกับพระอภิธรรมไม่เหมือนกัน

ส.   ขอประทานโทษค่ะ เหมือนค่ะ หมายความว่าคนที่รู้ธรรม ที่จะรู้ว่าธรรมะนั้นไม่ใช่อภิธรรมนั้นไม่มี ถ้ารู้ธรรมะจริงๆ ถ้ารู้ธรรมะก็ต้องรู้ด้วยว่า ธรรมะนั้นเป็นปรมัตถธรรม  เป็นอภิธรรม

ประทีป   คือฟังคล้ายๆ ว่า ท่านอาจารย์บอกว่า ถ้าพระอภิธรรมแล้ว มีความหมายคล้ายๆ กับว่า  ถ้าไม่มีธรรมะแล้ว พระอภิธรรมก็จะไม่มี แต่ลักษณะที่แตกต่างกันก็คือ พระอภิธรรมนั้นอยู่ในหนังสือ ส่วนธรรมะนั้น กระผมเข้าใจว่า เป็นอยู่ที่สิ่งที่กำลังปรากฏกับเราเอง ทางตา หู จมูก ลิ้น กาย ใจ ความเข้าใจแค่นี้ถูกต้อง หรือจะต้องเข้าใจมากกว่านี้ครับท่านอาจารย์ครับ

ส.   หมายความว่า ถ้าเข้าใจธรรมะก็รู้ว่าธรรมะนั้นเป็นปรมัตถธรรม เป็น อภิธรรม ไม่ได้แยกกันเลย ใครก็ตามที่บอกว่า รู้ธรรมะ เขาต้องรู้ว่า ธรรมะเป็นธรรมะ เป็นธรรมะก็คือว่า เป็นปรมัตถธรรม ไม่มีใครที่สามารถจะเปลี่ยนแปลงลักษณะของธรรมะนั้นได้เลย นี่คือการรู้จักธรรมะจริงๆ แล้วรู้ด้วยว่า ธรรมะนั้นเป็นอภิธรรม หมายความว่าไม่มีใครสามารถที่จะไปเปลี่ยน เป็นอภิ  ยิ่งใหญ่จริงๆ

ประทีป   ในขณะที่กำลังศึกษาพระอภิธรรม นั่นก็คือ ขณะนั้นกำลังศึกษาธรรมะ ซึ่งมีจริงๆ ใช่ไหมครับท่านอาจารย์ หมายความว่าอย่างนั้น

ส.   ถ้าไม่มีธรรมะ การประจักษ์แจ้งใดๆ ก็ไม่มี เมื่อมีธรรมะ มีการตรัสรู้ธรรม ตามความเป็นจริง ก็ทรงแสดงความจริงของสภาพธรรมะ สภาพธรรมะแท้ๆ ซึ่งไม่เกี่ยวกับสัตว์ บุคคล และสถานที่ เป็นการที่จะให้เข้าใจตัวจริงของธรรมะ ซึ่งเป็นพระอภิธรรมโดยอาศัยการฟังก็ได้ การอ่านก็ได้ การสนทนาธรรมะก็ได้ แต่ให้ทราบว่ากำลังฟังธรรมะ คือเรื่องสิ่งที่มีจริงๆ ให้เข้าใจขึ้น ไม่ใช่ฟังเรื่องราวต่างๆ แต่ว่าฟังเรื่องสภาพธรรมะที่มีจริง เพื่อที่จะให้ค่อยๆ เข้าใจว่า  เป็นธรรมะ จนกว่าจะประจักษ์แจ้งว่า เป็นธรรมะ