智慧之光 - 佛法線上討論（中泰文對照）33
智慧之光
แสงแห่งปัญญา
問: 在 “轉法輪經”（Dhammacakkappavattana Sutta），關於三轉十二行，佛陀為什麼在每一轉裡，都同樣的說，“眼” 生起、“知” 生起、“智” 生起、“明” 生起、“光” 生起，這五個字呢，這個順序有沒有什麼特別的意義？然後 “光” 是什麼意思是所謂的 “心生色” 嗎？是不是佛陀的身上所散發出的光？
ผู้ถาม: ในธัมมจักกัปปวัตตนสูตร ที่เกี่ยวกับการรู้แจ้งอริยสัจ ๔ โดย ๓ รอบ มีอาการ ๑๒ นั้น ทำไมพระพุทธองค์ ถึงกล่าวคำซ้ำๆ เหมือนกันว่า จักษุเกิดขึ้นแล้ว ญาณเกิดขึ้นแล้ว ปัญญาเกิดขึ้นแล้ว วิชชาเกิดขึ้นแล้ว แสงสว่างเกิดขึ้นแล้ว ในแต่ละรอบ การลำดับคำของทั้ง ๕ คำนี้มีความพิเศษ ความสำคัญอย่างไร?
แล้วคำว่า “แสงสว่าง” มีความหมายว่าอย่างไร? หมายถึงแสงที่เกี่ยวกับ "จิตตชรูป"ใช่ไหม? เป็นแสงสว่างที่เปล่งรัศมีออกมาจากพระวรกายของพระพุทธองค์ใช่หรือไม่?
Sarah: 這五個字，眼、知、智、明、光、生起了，這五個字指的是智慧。 這五個字一直在重複的是，這部經典裡面講的就是智慧體證四聖諦，苦、集、滅、道、每一轉的意義指的是不同層次的智慧。
ซาร่า: คำทั้ง ๕ คำนี้ จักษุ ญาณ ปัญญา วิชชา แสงสว่าง เกิดขึ้นแล้ว คำทั้ง ๕ คำนี้มุ่งหมายถึงปัญญา ในพระสูตรนี้ได้กล่าวทั้ง ๕ คำนั้น หมายถึงรู้แจ้งอริยสัจ ๔ คือ ทุกข์ สมุทัย นิโรธ มรรค ซึ่งในแต่ละรอบแสดงถึงปัญญาแต่ละระดับที่แตกต่างกัน
初轉的智慧是（sacca nana）重複的說四聖諦，苦、集、滅、道。
二轉的智慧是（kicca nana）重複的說四聖諦，苦、集、滅、道。
三轉的智慧是（kata nana) 又再重複的說四聖諦的，苦、集、滅、道。
ปัญญารอบแรกคือ รอบรู้ในอริยสัจ ๔ คือ ทุกข์ สมุทัย นิโรธ มรรค ด้วยสัจจญาณ
ปัญญารอบที่สอง คือ รอบรู้ในอริยสัจ ๔ คือ ทุกข์ สมุทัย นิโรธ มรรค ด้วยกิจญาณ
ปัญญารอบที่สามคือ รอบรู้ในอริยสัจ ๔ ทุกข์ สมุทัย นิโรธ มรรค ด้วยกตญาณ
一轉說了四次，把三轉加起來，就等於說了十二次，這三轉的宣說，稱為三轉十二行相 或 三轉四聖諦。
這五個字 眼、知、智、明、光、其實指的都是智慧，光也是如此。
ที่กล่าวไว้ว่า วน ๓ รอบ มีอาการ ๑๒ คือการรู้อริยสัจจ์ทั้ง ๔ ด้วยญาณ ๓ คือ สัจจญาณ กิจญาณ กตญาณ ฉะนั้นที่ว่าวน ๓ รอบ ก็คือ การรู้อริยสัจจ์ ๔ รู้ด้วยสัจจญาณ ๑ รู้ด้วยกิจญาณ ๑ และรู้ด้วยกตญาณ ๑ รอบ
คำทั้ง ๕ คำนี้ จักษุ ญาณ ปัญญา อวิชา แสงสว่าง ซึ่งทั้งหมดหมายถึงปัญญา รวมถึงคำว่า”แสงสว่าง”ด้วย
Ajhan Sujin: 現在我們自己可以瞭解的是什麼？ 是沒有出現的光嗎？ 我們可不可以說 “世界”？ “世界” 是透過六個根門被知道，在日常生活中透過這六個根門去經驗的是什麼 “世界” 呢？ 我們討論 “心生色” ，“心生色” 就是，心產生的色法，在日常生活中我們知不知道，“心” 是產生了哪些 “色法”？ 所以， “心生色” 可以透過哪一個根門被知道？
อ.สุจินต์: เดี๋ยวนี้ สิ่งที่เราสามารถเข้าใจได้คืออะไร? คือแสงสว่างที่ไม่ได้ปรากฎใช่ไหม? เราเรียกว่า "โลก" ได้หรือเปล่า? "โลก" คือสภาพที่รู้ได้ ๖ ทาง ในชีวิตประจำวัน สภาพที่รู้ได้คือ "โลก" อะไร? เราสนทนากันเรื่อง "จิตตชรูป" จิตตชรูปคือ รูปที่เกิดจากจิต ในชีวิตประจำวัน เรารู้หรือเปล่าว่ามีรูปอะไรบ้างที่เกิดจากจิต? "จิตตชรูป" รู้ได้ทางไหน?
問: “心生色” 如果 沒有想要去拿一杯水，然後就不會產生那個 “風元素” 去握住杯子，杯子也是不能夠被舉起來的。
ผู้ถาม: "จิตตชรูป" สมมุติว่า ไม่ได้มีความต้องการที่จะไปจับแก้วน้ำ ธาตุลมที่เกิดขึ้นไหวไปจับแก้วน้ำก็ไม่มี แก้วน้ำก็ไม่ได้ถูกจับยกขึ้นมา
Ajhan Sujin: 在握住杯子的那一刻是什麼 “色法” ？有沒有 “心生色” 的法？
อ.สุจินต์: ขณะที่จับแก้วน้ำในขณะนั้นคือรูปอะไร? มีรูปที่เป็น "จิตตชรูป" ไหม?
問: 當我握住杯子的那一刻沒有 “心生色”，但那個時候感受到的是，杯子溫溫的，杯子硬硬的。
ผู้ถาม: ในขณะที่จับแก้ว ขณะนั้นไม่มี "จิตตชรูป" แต่ขณะนั้นรู้สึกว่าแก้วนั้นอุ่นๆ แก้วนั้นแข็งๆ
Ajhan Sujin: 是的，所以握住杯子的那一刻不是 “心生色” 對嗎？
อ.สุจินต์: เพราะฉะนั้นขณะที่จับแก้ว ขณะนั้นไม่ใช่ "จิตตชรูป"ถูกต้องหรือเปล่า?
問: 是的，對。
ผู้ถาม: ถูกต้อง
Ajhan Sujin: 所以 “心生色” 所產生的法，可以透過感官門被經驗嗎？如果不能夠瞭解每一個門所經驗的對象是什麼，我們就會不知道，會混淆不清楚，是什麼法出現在哪一個根門。 “心生色” 可以從哪一個根門被經驗？
อ.สุจินต์: เพราะฉะนั้น "จิตตชรูป" รูปที่เกิดจากจิต สามารถเกิดขึ้นรู้ได้ทั้ง ๖ ทางได้ไหม? ถ้าไม่เข้าใจการรู้อารมณ์ในแต่ละทางว่าคืออะไร เราก็จะไม่รู้ จะสับสนและไม่ชัดเจน ว่าสภาพธรรมอะไร เกิดได้ทางไหนบ้าง "จิตตชรูป" สามารถรู้ได้ทางไหน?
問: 意門。
ผู้ถาม: ทางใจ
Ajhan Sujin: 那，什麼是可以被 “身門” 被經驗？
อ.สุจินต์: แล้วอะไรที่สามารถรู้ได้ทางกาย?
問: 土元素、風元素、火元素。
ผู้ถาม: ธาตุดิน ธาตุลม ธาตุไฟ
Ajhan Sujin: 倘若沒有 “四大”（mahabhuta rupa) ，“心生色” 能生起嗎？
อ.สุจินต์: ถ้าไม่มี มหาภูตรูป "จิตตชรูป" สามารถที่จะเกิดขึ้นได้ไหม?
問: 不能。
ผู้ถาม: ไม่ได้
Ajhan Sujin: 因此，是什麼法能透過 “身門” 出現？
อ.สุจินต์: เพราะฉะนั้นอะไรที่สามารถรู้ได้ ปรากฎได้ "ทางกาย"?
問: 是 “四大” 裡的三個色法土界、火界、風界、除了水界 。
ผู้ถาม: มหาภูตรูป ๓ คือ ธาตุดิน ธาตุไฟ ธาตุลม ยกเว้น ธาตุน้ำ
Ajhan Sujin: 這就是我們要瞭解，是什麼法能同 “變化色”（vikararupa) 一起生起，每個色法的生起是不可或缺 “四大” 的。 所以 “變化色” (vikararupa) 能單獨的生起嗎？
อ.สุจินต์: นี่จึงเป็นเหตุผลที่ต้องเข้าใจว่าสภาพธรรมอะไรที่สามารถเกิดพร้อมกับ"วิการรูป" ซึ่งรูปทุกรูปจะขาดมหาภูตรูปไม่ได้ เพราะฉะนั้น วิการรูป เกิดขึ้นตามลำพังได้ไหม?
問: 不能。
ผู้ถาม: ไม่ได้
Ajhan Sujin: 色輕快性（lahuta) ，色柔軟性（muduta) ，色適業性（kammannata）這三個法叫作 “變化色”（vikararupa) ，它們生起的因緣條件一定有 “四大”。 我們知道這些那麼多不同色法的細節，其實也是為了瞭解，並不是有一個我的存在，因此，法的真相並不是在文字上，心生色，變化色...等等。 那只是在想着這些法而已，這些法它是不是真的能夠被經驗？ 這些法在現在這一刻有出現嗎？ 硬就是硬，所以心生色的土元素和日常裡一般所出現的土元素一樣嗎？
อ.สุจินต์: ลหุตารูป มุทุตารูป กัมมัญญตารูป ทั้งสามรูปนี้เรียกว่า วิการรูป การเกิดขึ้นของรูปทั้ง๓ รูปนี้ ต้องมีมหาภูตรูป ๔ เป็นปัจจัยจึงเกิด เรารู้ความละเอียดของรูปมากมาย ก็เพื่อเข้าใจว่าไม่มีเรา ด้วยเหตุนี้ ความจริงของสภาพธรรมไม่ได้อยู่ที่ตัวพยัญชนะ เช่น จิตตชรูป วิการรูป ฯลฯ การคิดถึงสภาพธรรมเหล่านี้ จริงๆ แล้วสภาพธรรมเหล่านี้เกิดปรากฏเดี๋ยวนี้ ขณะนี้ หรือเปล่า? แข็ง ก็คือแข็ง ดังนั้นธาตุดินในจิตตชรูป กับ ธาตุดินที่เกิดขึ้นเป็นปกติในชีวิตประจำวันเหมือนกันไหม?
問: 一樣，土元素就是土元素。
ผู้ถาม: เหมือนกัน ธาตุดินก็คือธาตุดิน
Ajhan Sujin: 沒有變化色的土元素，和一般的土元素一樣嗎？
อ.สุจินต์: ธาตุดินที่ไม่มีวิการูป กับ ธาตุดินทั่วๆ ไปเหมือนกันไหม?
問: 不一樣。
ผู้ถาม: ไม่เหมือนกัน
Ajhan Sujin: 當你碰觸杯子的那一刻，那一刻的 “身識” 是沒有心生色的，因此，當我們移動杯子時，移動的那一刻一定有 “變化色” ，倘若沒有 “變化色” 同 “四大” 一起生起，身體就不能夠移動的。 “變化色” 不是在 “身門” 出現而是在 “意門” 出現。 “變化色” 是很細微的色法，但是它也是可以被經驗。 我們認為自己的動作很輕快，很柔軟，這些都只是在想着而已，而不是真的經驗 “變化色” 這些色的法。 只有智慧才可以直接經驗 “變化色”，當然是蠻高的智慧才能夠直接經驗 “變化色” 這些色法。
อ.สุจินต์: ในขณะที่คุณกระทบกับแก้ว กายวิญญานขณะนั้นไม่มีจิตตชรูป ไม่มีรูปที่เกิดจากจิต แต่ในขณะที่เราเคลื่อนย้ายแก้ว ขณะนั้นต้องมี "วิการรูป" เพราะถ้าไม่มี "วิการรูป" ที่เกิดพร้อมกับมหาภูตรูป ๔ ร่างกายก็ไม่สามารถเคลื่อนไหวได้ "วิการรูป" ไม่ได้ปรากฎ "ทางกาย" แต่ปรากฎได้ "ทางใจ" "วิการรูป" เป็นรูปที่ละเอียด แต่ก็สามารถที่จะถูกรู้ได้ ที่เราเข้าใจว่าการเคลื่อนไหวของเรา เบา อ่อน พริ้วไหว ทั้งหมดเป็นเพียงการคิดเท่านั้น ไม่ได้เป็นการรู้ตรงลักษณะสภาพธรรมของ"วิการรูป" ปัญญาเท่านั้นที่จะสามารถรู้ตรง "วิการรูป" และต้องเป็นปัญญาในระดับที่สามารถรู้ตรงลักษณะสภาพธรรมของ " วิการรูป" ได้
敬感恩阿姜舒淨 (Ajhan Sujin Boriharnwanaket) 的恩惠
น้อมเคารพในคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์
謹以此施法之功德與我們在輪迴裡每一世的父母 師長 同修 親友 仙人 各位讀者及其他一切眾生分享
กุศลในการนี้ ข้าพเจ้าขออุทิศแด่บิดามารดาในทุกภพทุกชาติ ครูบาอาจารย์ ญาติมิตรสหาย เทวดา และผู้อ่าน รวมถึงสัตว์ทั้งหลาย
By line group Just Dhamma
หมายเหตุ
ที่มา : การสนทนาธรรมออนไลน์ระหว่างท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ กับ ชาวจีน
สรุปใจความภาษาจีน โดย 陳品彤 เฉินผิ่นถง (คุณแพท)
แปลภาษาไทย โดย คุณปาล สว่างพัฒนกุล (黃如蓮)