สัมมาสัมพุทธเจ้า

สัมมาสัมพุทธเจ้า

สมฺมา (ชอบ ถูก) +สํ (เอง) +พุทฺธ (ผู้ตรัสรู้ พระพุทธเจ้า)

ผู้ตรัสรู้ชอบได้โดยพระองค์เอง หมายถึง พระพุทธเจ้าที่บำเพ็ญบารมีมาเพื่อที่จะตรัสรู้ด้วยพระองค์เอง และสามารถสอนให้ผู้อื่นตรัสรู้ตามได้ด้วย คือสามารถตั้งศาสนาประกาศคำสอนได้

พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ๓ ประเภท จำแนกตามความยิ่งหย่อนของปัญญา ศรัทธา และวิริยะ คือ

๑. ผู้ที่เป็นปัญญาธิกะ ยิ่งด้วยปัญญา สะสมบารมีน้อยที่สุดคือ ๔ อสงไขยแสนกัปป์

๒. ผู้ที่เป็นสัทธาธิกะ ยิ่งด้วยศรัทธา สะสมบารมีปานกลางคือ ๘ อสงไขยแสนกัปป์

๓. ผู้ที่เป็นวิริยาธิกะ ยิ่งด้วยวิริยะ สะสมบารมีมากที่สุดคือ ๑๖ อสงไขยแสนกัปป์

ทั้งนี้นับตั้งแต่ได้รับพยากรณ์จากพระสัมมาสัมพุทธเจ้าองค์แรก ว่าจะได้เป็นพระพุทธเจ้าในอนาคตแน่นอน ขณะนั้นจึงเรียกว่า นิยตโพธิสัตว์ คือสัตว์ที่จะได้ตรัสรู้แน่นอน ก่อนหน้าที่จะได้รับพยากรณ์จากพระสัมมาสัมพุทธเจ้าองค์ก่อนๆ ยังเป็นอนิยตโพธิสัตว์ ก็ได้บำเพ็ญบารมีมาแล้วมาก แต่ยังไม่แน่นอนที่จะได้ตรัสรู้เป็นพระพุทธเจ้าหรือไม่ เพราะอาจสละความเป็นพระพุทธเจ้าเสียก่อน