สัมมัปปธาน ๔

 
บ้านธัมมะ
วันที่  17 ก.ย. 2551
หมายเลข  9873
อ่าน  3,237

สัมมัปปธาน ๔

จตฺตาโร (สี่) +สมฺมา (ชอบ ถูก) + ปธาน (ความเพียร)

ความเพียรชอบ ๔ ประการ หมายถึง สภาพธรรม คือ วิริยเจตสิก ที่เกิดกับกุศลจิตที่เป็นไปในวิปัสสนาภาวนา เพราะเป็นส่วนหนึ่งของโพธิปักขิยธรรม ๓๗ ประการ วิริยเจตสิกที่เป็นสัมมัปปธานมีอาการ ๔ อย่าง คือ

๑. สังวรปธาน เพียรระวังไม่ให้บาปอกุศลที่ยังไม่เกิดขึ้น มิให้เกิดขึ้น

๒. ปหานปธาน เพียรละบาปอกุศลที่เกิดขึ้นแล้ว มิให้เกิดขึ้นอีกต่อไป

๓. ภาวนาปธาน เพียรอบรมเจริญกุศลธรรมที่ยังไม่เกิดขึ้น ให้เกิดมีขึ้น

๔. อนุรักขนาปธาน เพียรรักษากุศลธรรมที่เกิดขึ้นแล้ว ให้ตั้งมั่นเจริญงอกงามไพบูลย์ต่อไป

ขณะที่สติปัฏฐานเกิดขึ้น ย่อมมีสัมมัปปธานอย่างใดอย่างหนึ่งเกิดร่วมด้วย เพราะวิริยเจตสิกนั้น เป็นได้ทั้งสัมมัปปธาน อิทธิบาท พละ อินทรีย์ โพชฌงค์ และมรรคมีองค์ ๘ แต่ระดับหรือกำลังของสภาพธรรมนั้นๆ ขึ้นอยู่กับการสะสมอบรม และต้องคล้อยตามปัญญา คือเมื่อปัญญารู้ชัดสภาพธรรมมากขึ้น สภาพธรรมต่างๆ ที่เป็นสัมปยุตตธรรมก็มีกำลังมากขึ้น และจะมีกำลังสมบูรณ์คือโพธิปักขิยธรรมพร้อมทั้ง ๓๗ ประการเมื่อโลกุตตรจิตเกิดขึ้น


  ความคิดเห็นที่ 1  
 
pornpaon
วันที่ 18 ก.ย. 2551

ขออนุโมทนาค่ะ

 
  ความคิดเห็นที่ 2  
 
suwit02
วันที่ 21 ก.ย. 2551

สาธุ

 
  ความคิดเห็นที่ 3  
 
chatchai.k
วันที่ 2 พ.ค. 2563

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาครับ

 
  ความคิดเห็นที่ 4  
 
Kalaya
วันที่ 28 ม.ค. 2566

อนุโมทนาค่ะ

 
เขียนความคิดเห็น กรุณาเข้าระบบ