สิ่งที่ปรากฏเกิดแล้วดับ

ธรรมแต่ละหนึ่ง ใครเปลี่ยนแปลงไม่ได้ จึงมีคำว่า ปรมัตถธรรม มาจากคำว่า ปะระมะ คือ บรม ใหญ่ บรมใหญ่มาก อัตถะ ถ้าไม่มีลักษณะของธรรมแต่ละหนึ่ง จะรู้ได้ไหมว่าต่างกัน หรือถ้ากล่าวว่า ธรรมเป็นสิ่งที่มีจริง ถ้ามีจริงก็ต้องมีลักษณะให้รู้ว่าอะไร อย่างสีสันวรรณะขณะนี้ มีจริงๆ เพราะมีลักษณะที่สามารถปรากฎให้เห็นเมื่อกระทบตา แล้วจิตเห็นเกิดขึ้น จึงรู้ว่าสิ่งนี้มีจริง มีจริงเมื่อมีเห็น เป็นธาตุรู้ซึ่งเกิดขึ้น ไม่ทำอย่างอื่นเลย นอกจากเกิดขึ้นเห็น เดี๋ยวนี้กำลังเห็น

เริ่มมีความเข้าใจ โดยการรู้ว่า ขณะนี้ เห็นเป็นสิ่งที่มีจริง เป็นธรรมที่เกิดเมื่อมีสิ่งที่กระทบตา แล้วธาตุรู้เกิดขึ้นเห็น แล้วดับไป สัพเพ สังขารา อนิจจา ถ้าเข้าใจอย่างนี้ ว่า ธรรมทุกสิ่งทุกอย่างเกิด แล้วก็ดับ แล้วก็ไม่กลับมาอีกเลย เป็นอย่างนี้ จนกระทั่งวันหนึ่ง ถ้ามั่นคงจริงๆ ปัญญาเพิ่มขึ้น เจริญขึ้นถึงระดับที่ประจักษ์แจ้งการเกิดขึ้นและดับไปของสภาพธรรม เมื่อนั้นจะเห็นว่า ไม่มี แล้วก็มี คือเกิดขึ้น แล้วก็ดับไป แล้วไม่กลับมาอีกเลย ถ้ารู้เมื่อไหร่ว่า ไม่มี ความติดข้องก็ไม่มี แต่ตราบใดที่สภาพนั้นยังไม่ปรากฎ แม้กำลังเกิดดับ ก็ไม่มีปัญญาที่สามารถที่จะเข้าถึงประจักษ์แจ้ง อย่างบารมีที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้สะสมมาจนตรัสรู้ และทรงแสดงหนทางให้คนอื่นได้รู้ตามด้วย

รับฟัง ... สิ่งที่ปรากฏเกิดแล้วดับ