สนทนาธรรมอุทิศกุศลแด่คุณฮัง 15/8/68 บ่าย

ชีวิตที่ประเสริฐคือชีวิตที่ยังมีโอกาสได้ฟัง ได้ศึกษาพระธรรมที่พระพุทธเจ้าทรงแสดง

เดี๋ยวนี้มีธาตุรู้ไม่ใช่เรา เข้าใจมั่นคงไม่เปลี่ยน มั่นคงจนถึงเดี๋ยวนี้กำลังมีธรรมะ ไม่ใช่มีเราหรืออะไรเลยแต่มีธรรมะ เพราะฉะนั้นธรรมะลึกซึ้งมากไม่ปะปนกัน ไม่มีใครสามารถเปลี่ยนแปลงได้เพราะไม่มีใคร แต่มีธาตุที่เกิดแล้วเดี๋ยวนี้ จนกว่าจะได้ฟังคำของผู้ทรงตรัสรู้

ลืมหรือยังว่าไม่ใช่เราแต่มีธาตุรู้ธรรมะคือสิ่งที่มีจริงตามความเป็นจริงของธรรมะนั้นๆ เปลี่ยนไม่ได้กำลังมีทุกขณะเดี๋ยวนี้เองแต่ไม่เคยรู้ความจริง

ฟังและค่อยๆ เข้าใจ ... รู้ความจริง ... เดี๋ยวนี้มีธาตุรู้ไหม ... มีเมื่อไหร่?! ถ้าไม่ไตร่ตรองคิดว่าเข้าใจ แม้มีทั้งชาติก็ไม่เคยรู้ถ้าไม่มีการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า ... เมื่อมีสิ่งหนึ่งสิ่งใดปรากฏแสดงว่าต้องมีธาตุรู้ ... รู้สิ่งนั้น ... เป็นสภาพรู้ แต่ไม่เคยคิดถึงธาตุรู้ คิดถึงเฉพาะสิ่งที่ถูกรู้

ฟังธรรมะฟังแล้วฟังอีกเพื่อจะได้ไม่ลืม เดี๋ยวนี้ไม่มีเราแต่มีธาตุรู้ ต้องฟังจนเข้าใจมั่นคงจนกระทั่งสามารถที่จะระลึกได้โดยไม่ใช่เรา แต่เป็นสภาพธรรมะที่เกิดขึ้น

สมมติบัญญัติเป็นคุณฮังมีไหม?! ... มีเพราะเป็นบัญญัติธรรมไม่ใช่ปรมัตถธรรม (ธรรมะที่มีความหมายลึกซึ้งที่มีจริงๆ ปรมัตถ์เป็นอารมณ์ได้)

บัญญัติเป็นอารมณ์ได้ แต่โคจรไม่ใช่มีบัญญัติเป็นอารมณ์

จิตเป็นปรมัตถธรรม เป็นธาตุรู้

ธรรมะลึกซึ้ง ต้องเข้าใจความลึกซึ้งก่อน

โคจรเป็นอีกชื่อหนึ่งของอารมณ์ แต่เป็นอารมณ์โดยเฉพาะที่เป็นที่ไปของจิตประเภทนั้นๆ

"อารมณ์อันเป็นที่ท่องเที่ยวไปแห่งจิต" (โค = จิตหรือมนินทรีย์ จร = เที่ยวไป)

จิตไม่ต้องไปไหนแต่เกิดขึ้นรู้อารมณ์ทันที โคจรหมายความถึงจิตเกิดขึ้นรู้อารมณ์ เป็นความละเอียดที่ต้องเข้าใจในความลึกซึ้งว่า มีธาตุรู้เกิดขึ้นรู้สิ่งที่ถูกรู้ทันที

การศึกษาธรรมะต้องทีละหนึ่ง เข้าใจคำนั้นอย่างมั่นคงเป็นพื้นฐาน จึงจะเข้าใจคำอื่นๆ ได้ด้วย ไม่เผินว่าแค่ฟังแล้วจำ

ฟังคำของพระพุทธเจ้าและเข้าใจขึ้นๆ จะไม่มีเรา เพราะเป็นธรรมะทั้งหมดเพราะฉะนั้นศึกษาธรรมะเพื่อเข้าใจธรรมะ จึงจะค่อยๆ ละความเห็นผิดว่าเป็นเรา

แล้วจะลืมไหมถ้าเข้าใจ?! ... ถ้าเข้าใจแล้วไม่ลืม!!

ฟังโดยไม่มีความหวังใดๆ ทั้งสิ้น จะเข้าใจได้อย่างไรเพราะได้แต่หวัง

สิ่งที่จะรู้ได้ต้องเป็นสิ่งที่เกิดแล้วมีจริงเดี๋ยวนี้เท่านั้น ขณะนี้เป็นสิ่งที่ค่อยๆ รู้ได้ แต่ไม่ใช่เป็นตัวเราที่พยายามจะรู้

ธรรมะไม่ต้องไปหาที่ไหนเลย ทันทีที่สติรู้ลักษณะของสิ่งที่ปรากฏทีละหนึ่ง ... ถ้าปรากฏเพียงหนึ่ง อย่างอื่นต้องไม่มีเลย

ลึกไหม?! ไม่มีอะไรเลยแต่มีความติดข้อง เพราะฉะนั้นถ้าไม่เข้าใจธรรมะไม่รู้จักพระพุทธเจ้าแน่นอน รู้จักพระพุทธเจ้าตามกำลังปัญญาของตนๆ เพราะฉะนั้นมีพระรัตนตรัยเป็นที่พึ่ง

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์ ด้วยความเคารพยิ่ง

ยินดีในกุศลจิตครับ