จิตเกิดดับ ๑๗ ขณะ รูปจึงดับ

จิตเป็นสภาพที่ได้ยินเสียง เกิดขึ้นได้ยินแล้วก็ดับไป ไม่มีอีกแล้ว จิตที่ดับไปจะกลับมาอีกไม่ได้เลย ขณะที่ได้ยินใหม่ ก็อาศัยปัจจัยใหม่ อาศัยเสียงใหม่ อาศัยโสตปสาทใหม่ เพราะว่าแม้แต่รูปก็เกิดดับด้วย เพียงแต่รูปจะมีอายุยาวกว่าจิตคือ จิตเกิดดับ ๑๗ ขณะ รูปๆ หนึ่งจึงดับ แต่เร็วแสนเร็วจนกระทั่งไม่ต้องคิดเลย เพราะว่าขณะที่เสมือนว่าเห็นด้วย ได้ยินด้วย ความจริง ๒ จิตนี้ ห่างกันเกิน ๑๗ ขณะ ในขณะนี้ซึ่งปรากฏเหมือนกับว่า ทั้งเห็น ทั้งได้ยิน เพราะฉะนั้น รูปจะเกิดดับเร็วสักเพียงไหน เราคิดว่ารูปจะดับช้า แต่ไม่จริงเลย ดับเร็วมาก แต่ความไม่รู้ก็ไม่สามารถจะรู้ความจริงใดๆ ได้เลยทั้งสิ้น

พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 4