Thai-Hindi 23 Sep 2023

Thai-Hindi 23 Sep 2023

- ธรรมอยู่ไหน (อยู่ปัจจุบันนี้) เดี๋ยวนี้ธรรมอะไร (เห็น) เพราะฉะนั้นพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงความจริงที่มีทุกวันแต่ไม่มีใครรู้เลยว่าอยู่ไหน

- เดี๋ยวนี้มี “ชวนะ” ไหม (มี) เดี๋ยวนี้ “ชวนะ” เป็นอะไร (ชวนะเป็นส่วนหนึ่งของวิถีจิตในกระบวนการเห็นมีชวนะเกิดหลังจากเห็น)

- แล้วเดี๋ยวนี้ “ชวนะ” อยู่ไหน (ชวนะเกิดหลังจากโวฏฐัพพนะ) เดี๋ยวนี้ “ชวนะ” อยู่ไหน (ตอบเหมือนเดิมหลังจากเห็นมีชวนะ)

- พระพุทธเจ้าทรงแสดงให้รู้สิ่งที่กำลังมีเดี๋ยวนี้ซึ่งไม่มีใครรู้มาก่อน เพราะฉะนั้นต้องไม่ลืมว่า“ธรรม” อยู่ไหน

- หมายความว่า ต้องให้เขาคิดแม้แต่คำถาม เพราะฉะนั้นต้อง “ฟัง” คำถามด้วยตัวเองทั้งหมดที่ฟังเพื่อเริ่มเป็นผู้ที่ “คิดละเอียด”

- เพราะฉะนั้น ถามใหม่ “ธรรม” อยู่ไหน (อยู่ปัจจุบัน เช่น เห็น เป็นธรรม) อยู่เดี๋ยวนี้

- “ชวนะ” อยู่ไหน (ก็อยู่เดี๋ยวนี้) อยู่เดี๋ยวนี้ทั้งหมด เพราะฉะนั้นเราเรียนให้เข้าใจว่า ธรรมไม่ได้อยู่ไกล ไม่ต้องหา มีแล้วอยู่เดี๋ยวนี้แต่ไม่รู้ พูดเรื่อง “ชวนะ” ทุกคนอยากรู้จักชวนะแต่ไม่รู้ว่าเพราะเดี๋ยวนี้มีชวนะแต่ไม่รู้ กว่าจะรู้ไม่ใช่พูดเรื่องชวนะทุกวันแต่ไม่รู้ว่า ชวนะเดี๋ยวนี้ก็ไม่รู้เพราะลึกซึ้ง

- คนที่ไม่รู้ จะไม่รู้จักพระพุทธเจ้าว่า พระพุทธเจ้าตรัสรู้สิ่งที่มีเดี๋ยวนี้เพื่อให้คนอื่นรู้ว่า ธรรมอยู่ไหนและเดี๋ยวนี้มีอะไร

- สัมปฏิจฉันนะอยู่ไหน (เดี๋ยวนี้) สันตีรณะอยู่ไหน (ก็อยู่ตรงนี้) ภวังค์อยู่ไหน (ก็อยู่ตรงนี้) รู้ไหม (ไม่รู้) ถ้าไม่ฟังเลยจะรู้ไหม (ไม่รู้)

- เพราะฉะนั้นฟังแล้วรู้ว่า มีสัมปฏิจฉันนะ สันตีรณะ ชวนะ เพื่ออะไร (เพื่อเข้าใจว่าทุกอย่างที่มีเดี๋ยวนี้เป็นธรรม) เพียงเข้าใจเท่านั้นหรือ (จากเข้าใจถึงจะมารู้จริงอย่างนี้จริงๆ ) สามารถรู้จริง ประจักษ์จริง ได้ไหม (ถ้าความเข้าใจเจริญขึ้นก็สามารถจะรู้ได้) สามารถจะประจักษ์ได้ไหม (ได้แต่ต้องใช้เวลานาน)

- นี่คือคำตอบ ต้องฟังคำถามเพื่อรู้ว่าถามอะไรและตอบให้ตรงคำถาม อะไรสามารถประจักษ์แจ้งความจริงได้ (ความเข้าใจ) ความเข้าใจถูกภาษาบาลีใช้คำว่า “ปญฺญา” เท่านั้น

- เดี๋ยวนี้สามารถรู้ประจักษ์แจ้งความจริงได้ไหม (เวลานี้ไม่สามารถรู้ได้) ต้องมั่นคงเป็น “สจฺจญาณ” เป็นสัจจบารมีและอธิษฐานบารมี

- เดี๋ยวนี้มีปัญญาบารมีไหม (มี) ถูกต้อง เก่งมาก ทุกครั้งที่เข้าใจเป็นบารมีทีละน้อยทีละหนึ่งจนกว่าจะรู้จริงๆ

- ถ้ารู้จริงไม่ใช่เพียงรู้ว่า เดี๋ยวนี้มีชวนะ เดี๋ยวนี้มีสัมปฏิจฉันนะ เดี๋ยวนี้มีจักขุวิญญาณ นั่นเป็นเรื่องของสิ่งที่กำลังมี เพราะฉะนั้นปัญญาขั้นแรกคือ ต้องฟังดีๆ เห็นความลึกซึ้งและค่อยๆ เข้าใจทุกคำ

- เดี๋ยวนี้กำลังรู้ว่า ธรรมอยู่ไหน เห็นอยู่ไหน กำลังเห็น ความเข้าใจเห็นยังไม่พอทั้งๆ ที่กำลังเห็นทำให้เริ่มรู้ความลึกซึ้งอย่างยิ่งของธรรมทั้งหมด

- คุณอาช่าอยากจะรู้อะไร (อยากจะรู้ความจริง) อยากจะเข้าใจจนรู้ความจริงของเห็นขณะที่กำลังเห็นเดี๋ยวนี้ เพราะฉะนั้นความเห็นถูกคือ เข้าใจถูกในสิ่งที่กำลังมี เริ่มรู้ว่าสิ่งนั้นๆ เป็นอะไร

- ถ้าไม่เข้าใจสิ่งที่มีจริงๆ ทุกขณะเป็นปกติในชีวิตประจำวันจะรู้ความจริงที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงตรัสรู้ไหม (ไม่รู้)

- อดทนไหมที่จะไม่รู้ว่า วันไหนกว่าปัญญาจะค่อยๆ รู้ทีละน้อย (อดทน) เหมือนคนในสมัยพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทีปังกรไหม

- คนสมัยพระสัมมาสัมพุทธเจ้าพระนามว่าทีปังกร เข้าใจธรรมมากกว่าเราหรือน้อยกว่าเราหรือเท่าๆ เรา (คิดว่ามากกว่าเรา) คิดไม่ได้แต่รู้ว่า ธรรมลึกซึ้ง เขาต้องเห็นความลึกซึ้งอย่างยิ่งที่สามารถประจักษ์แจ้งความจริงเดี๋ยวนี้ที่กำลังเกิดดับ (ถึงได้ตอบว่ามากกว่าเพราะเข้าใจว่าคนสมัยนั้นต้องเข้าใจความลึกซึ้งของธรรม) ๔ อสงไขยแสนกัปจากนี้ไปและมีพระสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นี้แล้วได้ฟังอีก เราไม่รู้ใครเคยฟังจากไหนจากพระสัมมาสัมพุทธเจ้าทีปังกรหรือเปล่า (ไม่สามารถรู้ได้)

- ไม่มีใครรู้ได้ก็จริงแต่สามารถรู้ตัวเองจากการที่กำลังฟังเดี๋ยวนี้ เข้าใจแค่ไหน เพราะฉะนั้นเข้าใจความจริง ไม่ใช่เรา เป็นอะไร (เป็นธรรม ๑ เป็นเจตสิก)

- เป็นความเข้าใจที่ถูกต้องจนกว่าจะมั่นคงจริงๆ ไม่มีเรา ไม่มีโต๊ะ ไม่มีห้องนี้ ไม่มีอะไรเพราะฉะนั้นอีกนานไหมกว่าจะค่อยๆ เข้าใจเดี๋ยวนี้พูดถึง ตา เห็น แต่ยังไม่รู้จักยังไม่ปรากฏ (ใช้เวลานานมาก) จริงไหม (จริง)

- สัจจบารมีมั่นคงขึ้น เป็นวิริยะด้วย เพราะว่าฟังแล้วไม่พอ ฟังอีกไม่พอ ต้องมีวิริยะทุกครั้งที่จะฟังเพื่อเข้าใจขึ้น ทำไมพูดอย่างนี้บ่อยๆ (เพื่อที่จะเข้าใจความจริงทุกอย่าง)

- เพราะฉะนั้นคนที่จะรู้จักพระพุทธเจ้าจะเข้าใจธรรมต้องเริ่มต้นด้วยการเห็นความลึกซึ้งอย่างยิ่งของสิ่งที่มีจริงที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงตรัสรู้แต่คนอื่นยังไม่รู้ความจริงเลยจึงต้องฟังทุกคำ

- คนที่ไม่เข้าใจความลึกซึ้งอย่างยิ่งของคำที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงเกี่ยวกับสิ่งที่มีจริงที่ลึกซึ้งอย่างยิ่ง ถ้าไม่เข้าใจอย่างนี้ไม่รู้จักธรรมไม่รู้จักพระสัมมาสัมพุทธเจ้าจึงไม่มีบารมีเลย

- ถ้าไม่มีบารมีจะรู้ความจริงของสิ่งที่กำลังเกิดดับเดี๋ยวนี้ไหม (ไม่) เพราะฉะนั้นที่จะฟังคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าต่อไปต้องเป็นผู้ที่เห็นความลึกซึ้งอย่างยิ่งของสิ่งที่กำลังมีเดี๋ยวนี้

- เพราะฉะนั้นที่เราพูดถึงทั้งหมดเพื่อให้ไม่ลืมว่า เพื่อรู้ความจริงของสิ่งที่กำลังมีซึ่งยังไม่รู้ ถ้าปัญญาไม่ค่อยๆ เข้าใจขึ้นทีละเล็กทีละน้อย

- เพราะฉะนั้นเราจะเริ่ม เดี๋ยวนี้ก่อนเห็นมีจิตไหม (มี) จิตอะไรก่อนเห็น (อาวัชชนะ) ดีมากไม่ลืม รู้อาวัชชนะไหมเดี๋ยวนี้ (ไม่รู้) เดี๋ยวนี้รู้เห็นไหม (เห็นก็ยังไม่รู้) ก็มีเห็นเพราะฉะนั้นเห็นปรากฏจึงรู้

- ความลึกซึ้งเห็นมี ทุกคนกำลังเห็นแต่ไม่รู้ความจริงของเห็น ไม่รู้ว่าถ้าอาวัชชนจิตไม่เกิดก่อน เห็นเกิดไม่ได้ ค่อยๆ เข้าใจความเป็นอนัตตา ไม่มีใครทำอะไร ธรรมเกิดแล้ว เกิดแล้วตามเหตุตามปัจจัย ไม่ต้องทำให้เกิดเลยไม่มีใครทำได้

- อาวัชชนจิตเป็นชาติอะไร (กิริยา) เก่งค่ะ ทำไมเป็นกิริยา (เพราะไม่เป็นกุศล ไม่เป็นอกุศลไม่เป็นวิบาก) แล้วกิริยาคืออะไร เห็นไหม คำถามเดิมแล้วจะตอบอย่างไร (ตอบว่าเป็นจิตที่เป็นผลไม่ได้) เก่งอีก แสดงถึงความเข้าใจ ก่อนอาวัชชนจิตเป็นจิตอะไร (เป็นภวังค์) ภวังค์เป็นชาติอะไร (เป็นวิบาก) วิบากคืออะไร (เป็นผลของกรรมในอดีต)

- คุณอาช่ามีวิบากไหม วิบากแรกที่สุดคืออะไร (ปฏิสนธิ) (ท่านอาจารย์ยิ้ม) ดีนะคะ เก่งนะคะ ปฏิสนธิของคุณอาช่าเป็นสันตีรณอกุศลวิบากหรือเปล่า (ไม่) เป็นสันตีรณกุศลวิบากหรือเปล่า (ไม่) แล้วเป็นอะไร (เป็นผลของกุศลกรรม) ระดับไหน ขั้นไหน (เป็นกุศลที่ดีระดับหนึ่ง) เป็นกุศลที่ดีระดับที่เป็นไปกับรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัส

- รูป เสียง กลิ่น รส สัมผัสเป็นกามอารมณ์ที่น่าพอใจ ถ้าติดข้องในรูป เสียง กลิ่น รส สัมผัสเป็นอกุศล การติดข้องเป็นเหตุให้เกิดทุจริตต่างๆ ถ้าเป็นผลของกรรมที่เกิดจากทุจริตจะเกิดที่ไหน (ทำให้เกิดในทุคติภูมิ)

- เพราะฉะนั้นแมวสุนัขเกิด ปฏิสนธิจิตเป็นอะไร (เป็นอกุศลสันตีรณะ) แมวสุนัขมีชวนะไหม (มี) เมื่อไหร่​ (เมื่อเกิดวิถีจิตตอนนั้นมีชวนะ) แค่รู้ว่ามี พอไหม เวลาอกุศลจิตเกิดเป็นคุณอาช่าหรือเป็นแมวหรือเป็นสุนัข (เป็นธรรมอย่างหนึ่ง) เหมือนกันหมดเลยใช่ไหม (เหมือนกันหมด) จนกว่าจะเข้าใจว่า ไม่มีเรา ไม่มีแมว ไม่มีนก แต่ทั้งหมดเป็นจิตเป็นธรรม

- ก่อนเห็นเป็นอะไร (อาวัชชนะ) ต่างกับภวังค์อย่างไร (ต่างกันที่ภวังค์เป็นชาติวิบากส่วนอาวัชชนะเป็นชาติกิริยา) ทำกิจอะไรต่างกันไหม (ต่างกัน) ต่างอย่างไร (ต่างกันที่ภวังค์ทำกิจดำรงชีวิตส่วนอาวัชชนะทำกิจอาวัชชนะ)

- เพราะฉะนั้นจิตที่ทำกิจภวังค์ทำกิจอะไรอีก (คือจิตหนึ่งทำกิจหนึ่ง แต่จิตนี้นอกจากทำกิจภวังค์แล้ว ทำกิจปฏิสนธิและจุติด้วย)

- จิตที่ไม่ได้ทำกิจปฏิสนธิ ภวังค์ จุติต่างกับจิตอื่นอย่างไร (เป็นวิถีจิต) เก่งมาก ต้องฟังไว้ไม่ลืมเลยสำหรับคนที่ฟังธรรม จิตที่ไม่ได้ทำกิจปฏิสนธิ ภวังค์ จุติเป็น “วิถีจิต” ทั้งหมด

- ภวังคจิตต่างกับวิถีจิตอย่างไร (ต่างกันที่ภวังค์ไม่ผ่านทวารใด ส่วนวิถีจิตต่างผ่านทวารหนึ่งทวารใดใน ๖ ทวาร) หมายความว่า ปฏิสนธิจิต ภวังคจิต จุติจิตไม่ใช่วิถีจิตเพราะไม่รู้อารมณ์ของโลกนี้หรืออารมณ์อื่นนอกจากอารมณ์ของปฏิสนธิเท่านั้น

- เพราะฉะนั้นได้ยินคำว่า “ภวังคจิต” หมายความถึงจิตที่ไม่ใช่วิถีจิต ไม่เห็น ไม่ได้ยิน ไม่ได้คิด ไม่ได้ทำอะไรเลย

- คุณอาช่าตายวันนี้ได้ไหม (ได้) ตายตอนเย็นนี้ได้ไหม (ได้) ตายเดี๋ยวนี้ได้ไหม (ได้) อะไรตาย (จิต) จุติจิตเท่านั้นเกิดขึ้นทำให้ไม่มีการเกิดต่อไปของกรรมที่ทำให้เป็นคนนี้

- กำลังเห็นเดี๋ยวนี้แล้วตาย จิตที่ตายเป็นจิตอะไร (จุติจิต) เพราะขณะตายไม่รู้อารมณ์ของโลกนี้เลย ถ้ารู้อารมณ์ของโลกนี้ยังไม่ตายแน่ ไม่มีใครเลยนอกจากธรรม เป็นธรรมที่เกิดดับตลอดไม่มีที่สิ้นสุดตราบใดที่ยังไม่เข้าใจว่า ไม่ใช่เรา

- กำลังเห็นเดี๋ยวนี้เป็นอะไร (เป็นจิต) จิตอะไร (เป็นวิบาก) จิตเห็นเป็นวิบากจิตทำกิจเห็น ดับแล้วเป็นอะไร (เห็นดับไปแล้วเป็นวิบากอีกจิตหนึ่งคือ สัมปฏิจฉันนะ)

- จักขุวิญญาณเห็นดับแล้วจิตอะไรเกิดต่อ (สัมปฏิจฉันนะ) สัมปฏิจฉันนะดับจุติจิตเกิดได้ไหม (ตามที่เข้าใจเป็นไปไม่ได้) ตามความเป็นจริงหรือตามที่คุณอาช่าเข้าใจเอง (เข้าใจว่าเป็นไปไม่ได้) เพราะเป็นธรรมไม่มีใครบังคับบัญชา

- ก่อนตายก็มีกรรมที่ทำให้ต้องเห็น ต้องได้ยิน เป็นต้น กำลังจะตายก่อนตายก็ต้องมีขณะที่พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงแสดงโดยละเอียดว่า จิตอะไรเกิดก่อน ใครก็รู้ไม่ได้เลย ขณะตายรู้ไหม (ไม่สามารถรู้ได้)

- จิตที่ทำกิจตายเป็นวิถีจิตหรือเปล่า (ไม่) เพราะฉะนั้นกรรมที่ทำให้เห็นต้องทำให้เห็นหมดจะทำให้มีตายก่อนหลังจากที่สัมปฏิจฉันนะไม่ได้

- ถ้าศึกษาธรรม ไม่คิดถึงธรรมเลย ไม่ไตร่ตรองเลย จะทำให้ค่อยๆ เข้าใจว่า ไม่ใช่เรา ไม่มีอะไรเลยนอกจากธรรมได้ไหม (ไม่ได้) เพราะฉะนั้นเห็นคุณของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าที่ทำให้เราได้เข้าใจละเอียดขึ้นๆ และเริ่มรู้ว่า ไม่ใช่เรา