ธรรม บัญญัติธรรม และปรมัตถธรรม
ถูกครับ เพราะศัพท์ว่า ธัมมะ มีใช้กว้างขวางมากกว่าส่วนศัพท์ว่า ปรมัตถธรรม ใช้เจาะจงเฉพาะปรมัตถ์เท่านั้นสมดังข้อความในอรรถกถาอธิบายธัมมะศัพท์ ด้งนี้
ขอเชิญคลิกอ่านที่นี่
ขออนุญาตร่วมสนทนาด้วยนะครับ
ผมเข้าใจว่า " ... บัญญัติธรรม เป็น ธรรม แต่ บัญญัติธรรม ไม่ใช่ ปรมัตถธรรม"
ส่วนการบรรยายของท่านอาจารย์นั้น (ผมคิดว่า) เพื่อให้ผู้ฟังเข้าใจได้ไม่ยาก ส่วนใหญ่ ท่านจึงกล่าวถึงธรรม ในความหมายของปรมัตถธรรม เช่น ไม่มีขณะใดเลยที่เว้นว่างจากธรรม (ไม่มีขณะใดเลยที่จะเว้นว่างจากปรมัตถธรรม) และมีบางครั้งที่ท่านกล่าวถึงธรรมที่หมายเฉพาะ สังขารธรรม (ไม่กล่าวรวมพระนิพพาน) เช่น นามธรรมเป็นสภาพรู้ (นามธรรมที่เป็นสังขารธรรมเป็นสภาพรู้) ทั้งนี้ ท่านคงหวังเกื้อกูลให้ผู้ฟังมีความเข้าใจที่มีประโยชน์ต่อการระลึกศึกษาสภาพธรรมตามความเป็นจริง มากกว่าการเรียนรู้แบบตำรา
อย่างไรก็ตาม ผู้ศึกษาเองก็ควรที่จะศึกษาความละเอียดให้มากยิ่งขึ้น โดยเฉพาะจากพระไตรปิฎก และการที่มีผู้กรุณานำข้อความโดยตรงจากพระไตรปิฎกที่เกี่ยวข้องกับหัวข้อที่สนทนา มาโพสต์ให้ได้อ่านกัน ก็นับเป็นความกรุณาและมีประโยชน์อย่างยิ่งครับ
ขออนุโมทนา
