Thai_Hindi 11 March 2023

- เพราะฉะนั้นเขารู้จัก “โลก” ทั้งหมดก่อนนี้และเดี๋ยวนี้ว่า ไม่มีอะไรนอกจาก “ธรรม” ไม่ว่าจะเป็นอะไรทั้งหมดที่เขาคิดว่า เป็นคน เป็นสัตว์ เป็นวัตถุจนกระทั่งเป็นโลกนั้นเป็นธรรมทั้งหมด

- เพราะฉะนั้น “เสียง” เกิดจากกรรมหรือเปล่า หรือ กรรมทำให้เกิดเสียงหรือเปล่า (ไม่)

- เพราะฉะนั้น “ธรรม” เป็นสิ่งที่ลึกซึ้ง เบื้องต้นเรารู้นิดๆ หน่อยๆ ตามสมควร ต่อไปจะเข้าใจมากขึ้นและลึกซึ้งขึ้น

- เพราะฉะนั้นจิตขณะแรกคือ ปฏิสนธิจิต มีธรรมอะไรบ้างขณะนั้น (มีจิต เจตสิก รูป) เพราะฉะนั้นเข้าใจแล้ว พูดเมื่อไหร่ก็ไม่ลืมเพราะเปลี่ยนไม่ได้แต่เข้าใจละเอียดขึ้นได้

- จิตที่ไม่ใช่ผลของกรรมมีไหม (มี) และเขาบอกเรียบร้อยเลยใช่ไหมว่ามีอะไรบ้าง หมายความว่าเข้าใจดีเรื่องจิตว่า ต่างกันเป็น ๔ ชาติ กุศลและอกุศลเป็นเหตุ วิบากเป็นผล และกิริยาจิตไม่ใช่กุศลและอกุศลและวิบาก

- เขารู้ว่ามีจิตเมื่อไหร่ (ตอนที่ปรากฏตอนนี้) อะไร (ที่เห็น) อะไรอีก (ที่ได้ยิน) เพราะฉะนั้นตลอดชีวิตมีจิตมากแต่ที่สามารถจะปรากฏเพราะมีทางที่จะรู้ว่ามีอะไร ๖ ทางเท่านั้น มากกว่านี้ได้ไหม

- เบื่อธรรมไหม (อาช่า อาคิ่ลตอบว่าไม่เบื่อ มานิชตอบว่าบางครั้งเบื่อ) เบื่อเป็นอะไร (อาช่าตอบแทนมานิชว่าเป็นเจตสิก) ก็ต้องเป็นธรรมแต่ไม่รู้เลย เป็นธรรมที่ดีหรือไม่ดี (ไม่ดี)

- เพราะฉะนั้นถ้าพระพุทธเจ้าไม่ทรงแสดงจะรู้ไหมว่า ไม่ใช่เราแต่เป็นธรรมที่ไม่ดี (ถ้าไม่ได้ฟังไม่สามารถตอบได้) และถ้าไม่เบื่อเป็นธรรมหรือเปล่า (เป็นธรรมอย่าง ๑)

- “ไม่เบื่อ” เป็นธรรมอย่าง ๑ เป็นธรรมที่ดีหรือไม่ดี (ดี) ทำไมดี (เพราะว่าถ้ามีความเข้าใจน้อยแค่ไหนก็เป็นกุศล)

- เพราะฉะนั้นธรรมละเอียดมาก เกิดดับเร็วที่สุด บางคนไม่เบื่อเพราะ “อยาก” ที่จะเป็น “ตัวเรา” ที่จะรู้มากขึ้น แต่ไม่เบื่อเพราะว่าเป็น “ความจริง” ที่มีโอกาสจะได้รู้อย่างนี้แสนยาก ถ้าเห็นประโยชน์อย่างนี้จะเห็นคุณค่าของพระธรรมเพราะไม่รู้ว่า ก่อนจะจากโลกนี้ไปจะมีความเข้าใจธรรมมากน้อยเท่าไหร่

- ทุกคนจะจากโลกนี้ไปเดี๋ยวนี้ก็ได้แต่เห็นประโยชน์ว่าถ้าได้เข้าใจธรรม ทุกโอกาสเป็นประโยชน์ที่สุดที่จะทำให้เพิ่มความเข้าใจขึ้นสะสมไปเป็นบารมี

- เพราะฉะนั้นฟังด้วยความเคารพอย่างยิ่งว่า ธรรมลึกซึ้ง มีอีกมาก นี่เป็นการเริ่มต้นเท่านั้นแต่ต้องตรง ฟังแล้วเข้าใจจริงๆ จึงจะเป็นประโยชน์

- (หลังจากที่ฟังธรรมแล้วรู้ว่าการเกิดของปัญญาน้อยมากเพราะฉะนั้นหลังจากสิ้นชีวิตโอกาสที่จะเกิดเป้นมนุษย์และได้ฟังธรรมไม่รู้เมื่อไหร่ โอกาสยากมากเพราะฉะนั้นทำให้เห็นค่าของการฟังธรรม) เพราะฉะนั้นถ้าเพียงแต่จำชื่อ ชื่อไม่มีประโยชน์เลย แต่ต้องรู้ว่า สิ่งที่ได้ยินเดี๋ยวนี้มีจริงๆ และเป็นธรรมทั้งหมด

- เดี๋ยวนี้เข้าใจมั่นคงขึ้นว่า ทั้งหมดไม่ว่าโลกไหนก็เป็นธรรม “ไม่มีเรา” มีแต่กุศลธรรม อกุศธรรมวิบาก กิริยา จิต เจตสิก รูป

- ธรรมมีมากแต่ที่ปรากฏต้องเป็นทางหนึ่งทางใดใน ๖ ทาง ขณะเกิดโลกนี้ปรากฏไหม ขณะแรกปฏิสนธิจิตเกิดขึ้นโลกนี้ปรากฏไหม (ไม่ปรากฏ) เพราะฉะนั้นโลกเริ่มปรากฏเมื่อไหร่ (จิตแรกจะเริ่มรู้อารมณ์ของชาตินี้คือจิตที่เกิดต่อจากภวังค์ไม่รู้กี่ขณะที่เกิดหลังจากปฏิสนธิ)

- เพราะฉะนั้นขณะเกิดโลกนี้ไม่ปรากฏเพราะภวังคจิตเหมือนปฏิสนธิจิตเพราะมีอารมณ์เดียวกันคืออารมณ์ก่อนจุติของชาติก่อน เพราะฉะนั้นเกิดแล้วเริ่มรู้เมื่อไหร่ที่ปรากฏว่า เป็นโลก เป็นเราคือ “เป็น” สิ่งที่มี (ไม่ทราบ)

- เพราะฉะนั้นจิตที่เกิดสืบต่อจากปฏิสนธิจิตยังรู้อะไรไม่ได้ สืบต่อจนกว่าจะมีการ “คิดนึก” ทางใจทางมโนทวารเป็นวิถีแรกของทุกชาติทุกภพ

- เพราะฉะนั้นต้องเริ่มเข้าใจทุกคำ ขณะที่ “เกิด” ปฏิสนธิจิตดับไปภวังคจิตเกิดสืบต่อไม่รู้อารมณ์ของโลกนี้เลย ไม่ใช่ “วิถีจิต” เพราะโลกนี้ไม่ปรากฏ

- จิต ๑ ขณะ ทุกๆ ขณะรู้มั้ยว่า มีอะไรในจิตนั้นแต่ละ ๑ ขณะทุกขณะบ้าง (ถ้าไม่มีความเข้าใจไม่สามารถรู้ได้) มีสิ่งที่สะสมมาจากที่เคยเห็น เคยได้ยิน เคยคิดนึก เคยชอบไม่ชอบ ทุกชาติสะสมมา อย่าลืม “อายูหนา” อยู่ในจิตพร้อมที่จะเกิดเมื่อมีปัจจัยที่จะเกิดขึ้นซึ่งไม่ใช่อารมณ์ของปฏิสนธิและภวังค์

- เพราะฉะนั้นขณะ ๑ ก็ถึงเวลาที่สิ่งที่สะสมมามากมายในจิตจะเกิดขึ้นเปลี่ยนจากการเกิดแล้วไม่รู้อารมณ์ของโลกนี้ ไม่รู้สึกตัวเลยว่า เป็นใครอยู่ที่ไหน ก็มีการที่สิ่งที่สะสมมาแล้วทำให้เกิดวิถีจิต” หมายความว่า รู้อารมณ์อื่นที่ไม่ใช่อารมณ์ของภวังค์เพราะสะสมมาที่จะคิดถึงสิ่งนั้น

- จิตเกิดดับอย่างรวดเร็วมากไม่มีใครรู้ว่า ขณะนั้นเป็นอะไรแต่เป็น “วิถีจิต” หมายความว่า เป็นจิตที่รู้สิ่งซึ่งไม่ใช่อารมณ์ของปฏิสนธิจิต เพราะฉะนั้น ๒ คำ “จิตที่พ้นวิถี” ไม่ใช่วิถีเพราะไม่ได้รู้อารมณ์ของโลกที่ปรากฏแต่มีอารมณ์ของปฏิสนธิจิต และมี “วิถีจิต” ขณะนั้นไม่มีอารมณ์เดียวกับขณะที่ปฏิสนธิและเป็นภวังค์ แต่เริ่มที่จะนึกถึงหรือรู้อารมณ์ใหม่

- จิตนี้ทุกคนเหมือนกันหมด เกิดมาแต่ยังไม่รู้อะไรแล้วก็มีการนึกถึงหรือรู้อารมณ์หนึ่งอารมณ์ใดขึ้นก่อน แต่ว่าเต็มไปด้วยความไม่รู้ก็จำไม่ได้ ไม่รู้ว่าคิดถึงอะไร หลังจากนั้นก็แล้วแต่ว่าผลของกรรมใดจะให้ผลทำให้รู้อารมณ์ทางตา ทางหู หรือจมูก หรือลิ้น หรือกาย เป็นอนัตตาบังคับบัญชาไม่ได้

- ต่อจากนั้นก็ให้ทราบว่า ชีวิตเริ่มเกิดตามเหตุตามปัจจัยที่จะให้เกิดผลของกรรม และกิเลสที่สะสมมาก็เริ่มปรุงแต่งให้เป็นกรรม มีอะไรสงสัยไหม ชีวิตก็คือ จิตเจตสิกทำกิจภวังค์และก็มีอารมณ์ทางตา หรือหู หรือจมูก หรือลิ้น หรือกาย พอรู้ทางหนึ่งทางใดก็เป็นภวังค์และก็รู้ทีละ ๑ทางและก็เป็นภวังค์ แต่ทุกครั้งที่ทางตาเกิดดับแล้วจะรู้อารมณ์นั้นต่อทางใจ ไม่ว่าจะเป็นทางตาทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกายดับแล้วก็เป็นมโนทวารเกิดสืบต่อ

- เดี๋ยวนี้ก็กำลังเป็นอย่างนีั เป็นอย่างนี้ไปจะกว่าถึงขณะจิตสุดท้าย จุติเกิด ดับ ปฏิสนธิจิตเกิดต่อเหมือนชาตินี้ ทุกขณะเป็นอย่างนี้ไม่สิ้นสุดจนกว่าจะหมดเหตุที่จะเป็นอย่างนี้เกิดไม่ได้

- ทุกขณะเกิดแล้วดับไม่กลับมาอีกเลยเป็นคนนี้ได้ชาตินี้ชาติเดียว เพราะฉะนั้นคนนี้เป็นอย่างไรกุศลอกุศลมากหรือน้อยเป็นปัจจัยที่จะให้เกิดต่อไปในชาติต่อๆ ไป

- ความจริงเป็นอย่างนี้ใช่ไหม ชาติก่อนเป็นคุณอาช่าหรือเปล่าหรือเป็นอะไรก็ไม่รู้ จากชาตินี้ไปจะเป็นคุณอาช่าได้ไหม เป็นแมวได้ไหม เป็นเทพเทวาได้ไหม ไปนรกได้ไหม (ได้) เพราะฉะนั้นไม่ประมาทในกุศลทั้งปวงต้องทำกุศลทุกอย่างและกุศลที่ประเสริฐที่สุดคือ เข้าใจธรรมและเป็นคนตรงต่อความจริง มีอะไรสงสัยไหม

- (ทฤษฎีทางวิทยาศาตร์เรื่องมนุษย์วิวัฒนาการมาจากสัตว์กับความเข้าใจธรรมว่าเกิดเป็นมนุษย์เป็นผลของกรรมจะให้ความคิด ๒ อย่างนี้สอดคล้องกันได้หรือไม่) นักวิทยาศาสตร์รู้จักจิตเจตสิกรูปไหม (ไม่) ใครรู้จัก (พระพุทธองค์)

- พระสัมมาสัมพุทธเจ้าทรงพระมหากรุณาแสดงสิ่งที่พระองค์ทรงตรัสรู้ลึกซึ้งอย่างยิ่ง ๔๕ พรรษาเพื่อให้คนอื่นค่อยๆ มีความเข้าใจที่ถูกต้องเพราะยากที่จะเข้าใจได้

- ทุกคนมีชีวิตที่สั้นมากเพียงชั่วขณะจิตเดียวเพราะฉะนั้นประโยชน์สูงสุดคือ จะฟังคำของใคร ฟังคำของพระสัมมาสัมพุทธเจ้าแล้วรู้ได้เลย นักวิทยาศาสตร์ไม่รู้ความจริงของสิ่งที่กำลังมีเดี๋ยวนี้เลย

- เพราะฉะนั้นจะมีใครเป็นที่พึ่ง (พระพุทธองค์) โดยวิธีไหน (ค่อยๆ เข้าใจ) ฟังคำของพระองค์ทุกคำ รู้ความลึกซึ้งอย่างยิ่ง ค่อยๆ เข้าใจขึ้นและก็จะรู้คุณของพระสัมมาสัมพุทธเจ้ายิ่งขึ้น

- พระธรรมที่ทรงแสดงเป็นคำตอบสำหรับทุกเรื่องที่คนไม่รู้ แต่คำของพระองค์ลึกซึ้งที่สุดเพราะให้เข้าใจความจริงที่ใกล้ที่สุดเดี๋ยวนี้ที่ทุกคนไม่เคยคิดเลย

- เดี๋ยวนี้ เดี๋ยวนี้คิดอะไร (คิดเรื่องที่เราสนทนากันอยู่) คิดมีจริงไหม? (มีจริง) อะไรคิด (เป็นจิต) จิตเจตสิกที่คิดเป็นผลของกรรมหรือเปล่า (ไม่)

- เพราะฉะนั้นจิตเห็นคิดได้ไหม (ไม่ได้) เห็นแล้วคิดได้ไหม? (คิดได้) คิดหลังจากที่เห็นเป็นกุศลหรืออกุศล เห็นเป็นกุศลหรือเป็นอะไร (ไม่ได้เป็นกุศลหรืออกุศล) เป็นอะไร? (เป็นวิบาก) เป็นกุศลวิบากหรืออกุศลวิบาก (ได้ยินว่าเป็นผลของกุศลกรรม) ถ้าเห็นสิ่งที่ไม่ดีเป็นผลของอะไร

- เพราะฉะนั้นต่อไปให้ทุกคนคิดและไตร่ตรองเพื่อจะสนทนาต่อไปคราวหน้า เรื่องเมื่อเห็นแล้วคิด คิดเป็นอะไร เพราะอะไร?

ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย

กราบเท้าบูชาคุณท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์

ยินดีด้วยในกุศลของคุณสุคินและผู้ร่วมสนทนาธรรมไทยฮินดีทุกท่าน

กราบอนุโมทนาครับ

กราบเท้าบูชาพระคุณท่านอาจารย์สุจินต์บริหารวนเขตต์ที่เคารพสูงยิ่ง

ยินดีในกุศลทุกประการของคุณสุคินและคุณตู่ปริญวุฒิค่ะ

กราบอนุโมทนาค่ะ

กราบอนุโมทนาค่ะ

ขอบพระคุณ และขออนุโมทนาในกุศลวิริยะของคุณตู่ ปริญญ์วุฒิ ด้วยค่ะ