เหตุให้กระทำกรรม

ข้อความในพระสุตตันปิฎก อังคุตตรนิกาย ฉักกนิบาต นิทานสูตร ว่าด้วย

อกุศลมูล และกุศลมูล มีดังนี้

“[๓๑๐] ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เหตุเพื่อเกิดกรรม (อกุศลกรรม) ๓ ประการเป็นไฉน

คือโลภะ ๑ โทสะ ๑ โมหะ ๑ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เทวดา มนุษย์ หรือแม้สุคติอย่างใด

อย่างหนึ่งย่อมไม่ปรากฏ เพราะกรรมที่เกิด แต่โลภะ แต่โทสะ แต่โมหะ โดยที่แท้

นรก กำเนิดสัตว์เดรัจฉาน ปิตติวิสัย หรือแม้ทุคติอย่างใดอย่างหนึ่ง ย่อมปรากฏเพราะ

กรรมที่เกิด แต่โลภะ แต่โทสะ แต่โมหะ ดูกรภิกษุทั้งหลาย เหตุเพื่อเกิดกรรม ๓ประการนี้แล

ดูกรภิกษุทั้งหลาย เหตุเพื่อเกิดกรรม (กุศลกรรม) ๓ ประการนี้ ๓ ประการเป็นไฉน

คือ อโลภะ ๑ อโทสะ ๑ อโมหะ ๑ ดูกรภิกษุทั้งหลาย นรก กำเนิดสัตว์เดรัจฉาน

ปิตติวิสัย หรือแม้ทุคติอย่างใดอย่างหนึ่ง ย่อมไม่ปรากฏ เพราะกรรมที่เกิดแต่อโลภะ

แต่อโทสะ แต่อโมหะ โดยที่แท้เทวดา มนุษย์ หรือแม้สุคติอย่างใดอย่างหนึ่ง ย่อม

ปรากฏเพราะกรรมที่เกิด แต่อโลภะ แต่อโทสะ แต่อโมหะ ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย

เหตุเพื่อเกิดกรรม ๓ ประการนี้แล” (พระสูตรและอรรถกถาแปล อังคุตตรนิกาย ปัญจกฉักนิบาต เล่ม ๓)

พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ทรงแสดงเหตุ ๖ ประการ ที่เป็นต้นเหตุให้เกิดการ

กระทำต่างๆ กล่าวคือ ต้นเหตุให้กระทำความชั่ว (อกุศลกรรม) มี ๓ ประการ ที่เป็นรากเหง้า

ทำให้อกุศลเจริญงอกงาม ได้แก่

โลภะ (ความโลภ) โทสะ (ความโกรธ) โมหะ (ความไม่รู้) และ ต้นเหตุให้กระทำความดี (กุศลกรรม) มี ๓ ประการ ที่เป็นรากเหง้า

ทำให้กุศลเจริญงอกงาม ได้แก่

อโลภะ (ความไม่โลภ ความเอื้อเฟื้อ) อโทสะ (ความไม่โกรธ ความเมตตา) อโมหะ (ความเห็นถูกในสภาวะธรรม)

จากหนังสือ ..กรรมคำตอบของชีวิต โดย อัญญมณี มัลลิกะมาส