นิพพาน
อ้างถึง "สภาพธรรมที่เป็นจิตเจตสิก รูป ที่กำลังเกิดขึ้นในขณะนี้ เป็นสภาพธรรมที่เป็น สังขารธรรม คือ มีเหตุปัจจัยปรุงแต่งเกิดขึ้น และ จึงดับไป เมื่อไม่มีเหตุปัจจัย สภาพธรรมก็เกิดขึ้นไม่ได้ "
... ... ที่ว่านิพพาน เป็นสภาพธรรมที่ไม่มีมีเหตุปัจจัยปรุงแต่งเกิดขึ้น คำถามคือการที่ปฎิบัติจนละสังโยค10ได้ของพระอรหันต์ไม่ไช่เหตุปัจจัยของนิพพานหรือครับ
กราบขอบพระคุณมากครับ
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น
ก็เป็นการค่อยๆ เริ่มสะสมความเข้าใจถูกเห็นถูกไปทีละเล็กทีละน้อยจริงๆ เมื่อ กล่าวถึงสภาพธรรมที่มีจริงๆ ไม่พ้นไปจากสภาพธรรมที่เกิดแล้วดับไป ที่เป็นจิต เจตสิก และ รูป ซึ่งเกิดเพราะเหตุปัจจัย และ สภาพธรรมอืกอย่างหนึ่ง คือ พระ นิพพาน เป็นสภาพธรรมที่ดับทุกข์ ดับกิเลส เป็นสภาพธรรมที่ตรงกันข้ามกับ สังขารธรรมอย่างสิ้นเชิง พระนิพพานไม่เกิดไม่ดับ เมื่อถึงการประจักษ์แจ้ง พระนิพพานแล้ว กิเลสก็ถูกดับไปตามลำดับขั้น
จากประเด็นคำถามที่ว่า "การที่ปฎิบัติจนละสังโยชน์ ๑๐ ได้ ของพระอรหันต์ ไม่ไช่เหตุปัจจัยของนิพพานหรือครับ"
ประโยชน์อยู่ที่ความเข้าใจ ซึ่งจะต้องเข้าใจตั้งแต่คำว่า ปฏิบัติ สังโยชน์ อรหันต์ ตามลำดับ ดังนี้
ปฏิบัติ ไม่ใช่ตัวตนที่ปฏิบัติ แต่เป็นกิจหน้าที่ของสภาพธรรมฝ่ายดี คือ สติ ปัญญาและโสภณธรรมอื่นๆ ที่เกิดร่วมด้วย เข้าถึงธรรมที่กำลังปรากฏตามความ เป็นจริง เป็นการถึงเฉพาะลักษณะของสภาพธรรมที่กำลังปรากฏ
สังโยชน์ ๑๐ เป็นกิเลสอกุศลธรรมที่ผูกมัดประกอบเหล่าสัตว์ไว้ในวัฏฏะ ตราบใด ที่ยังละไม่ได้ ก็ยังไม่พ้นจากการเวียนว่ายตายเกิด ยังต้องมีการเกิดการตายอีกต่อไป พระอรหันต์ หมายถึงผู้ห่างไกลแสนไกลจากกิเลส ไม่มีกิเลสใดๆ เกิดขึ้นอีกเลย พระอรหันต์ เป็นผู้ดับสังโยชน์ได้อย่างหมดสิ้น
ซึ่งก็จะต้องพิจารณาว่า พระอริยบุคคลทุกระดับขั้นประจักษ์พระนิพพาน ซึ่งหนทาง เดียวเท่านั้นที่จะเป็นไปเพื่อดับทุกข์ดับกิเลส ประจักษ์แจ้งพระนิพพานก็คือ อริยมรรค มีองค์ ๘ มีสัมมาทิฏฐิเป็นต้น เหตุปัจจัยที่ทำให้ประจักษ์แจ้งพระนิพพาน จึงไม่ พ้นไปจากการอบรมเจริญปัญญา
พระอริยบุคคลขั้นสูงสุด คือ พระอรหันต์ เมื่อท่านดับกิลเสหมดแล้ว แต่ยังมีชีวิต อยู่ ท่านก็ใช้คำว่า นิพพาน เหมือนกัน ซึ่งก็คือ มุ่งหมายถึงการดับกิเลส แต่ยังมี ขันธ์เกิดขึ้นเป็นไปอยู่ และในที่สุด เมื่อดับขันธปรินิพพานแล้วไม่มีการเกิดอีก เป็นการดับโดยรอบซึ่งขันธ์ ไม่มีขันธ์ใดๆ เกิดขึ้นอีกเลย ครับ
ขอเชิญคลิกอ่านข้อความเพิ่มเติมได้ที่นี่ครับ
สังโยชนตามนัยพระอภิธรรมและพระสูตร มีบางประการต่างกันเพราะอะไร
นิพพาน ไม่ใช่อนัตตา แล้วนิพพานคืออะไร
... ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ ...
กระผมขอทบทวนว่าใช่หรือไม่ดังนี้นะครับ
พระนิพพานเป็นสภาพธรรมที่มีจริงแต่ไม่เกิดดับ เป็นผลมาจากการดับกิเลสโดยสิ้นเชิง พระนิพพานจึงไม่เป็นอนิจจัง ทุกขัง เป็นแต่อนัตตา
รบกวนอาจารยแก้ให้หน่อยนะครับ
กราบขอบพระคุณมากครับ
เรียนความเห็นที่ 3 ครับ
ถูกต้อง ครับ พระนิพพานเป็นสภาพธรรมที่มีจริง ที่ไม่เกิดและไม่ดับ เพราะ ไม่มี ปัจจัยปรุงแต่ง ซึ่ง เป็นผลมาจากการเกิดอบรมปัญญา จนถึงการดับกิเลส ด้วยการ เกิดมรรคจิต ทำให้มีพระนิพพานเป็นอารมณ์ และ พระนิพพาน แม้จะเที่ยง เป็นสุข ไม่เป็นอนิจจัง ไม่เป็นทุกขัง แแต่เป็นอนัตตา เพราะ พระนิพพาน สูญจากความเป็น สัตว์ บุคคล ตัวตน แต่เป้นสภาพธรรมอย่างหนึง จึงเป็นอนัตตา ครับ
ขออนุโมทนา