ทุติยฉิคคฬสูตร ...วันเสาร์ที่ ๑๒ มีนาคม ๒๕๕๔
•••..... ขอนอบน้อมแด่พระรัตนตรัย .....•••... สนทนาธรรมที่ ...
•••..... มูลนิธิศึกษาและเผยแพร่พระพุทธศาสนา ....•••
พระสูตร ที่นำมาสนทนาที่มูลนิธิฯ
วันเสาร์ ๑๒ มี.ค. ๒๕๕๔ เวลา ๐๙.๐๐ - ๑๒.๐๐ น. คือ
ทุิติยฉิคคฬสูตร
(ว่าด้วยการได้ความเป็นมนุษย์ แสนยาก)
...จาก...
[เล่มที่ 31] พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค เล่มที่ ๓๑ - หน้า๔๗๖-๔๗๘
...นำสนทนาโดย...
ท่านอาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์
[เล่มที่ 31] พระสุตตันตปิฎก สังยุตตนิกาย มหาวารวรรค เล่มที่ ๓๑ - หน้า๔๗๖-๔๗๘
๘. ทุติยฉิคคฬสูตร (ว่าด้วยการได้ความเป็นมนุษย์ แสนยาก)
[๑๗๔๔] พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เปรียบเหมือนมหาปฐพีนี้ มีน้ำเป็นอันเดียวกัน บุรุษโยนแอกซึ่งมีช่องเดียวลงไปในมหาปฐพีนั้น ลมทิศบูรพาพัดเอาแอกนั้นไปทางทิศประจิม ลมทิศประจิมพัดเอาไปทางทิศบูรพา ลมทิศอุดรพัดเอาไปทางทิศทักษิณ ลมทิศทักษิณพัดเอาไปทางทิศอุดร เต่าตาบอดมีอยู่ในมหาปฐพีนั้น ต่อล่วงร้อยปีๆ มันจะโผล่ขึ้นคราวหนึ่งๆ เธอทั้งหลาย จะสำคัญความข้อนั้นเป็นไฉน เต่าตาบอดนั้น ต่อล่วงร้อยปีๆ มันจะโผล่ขึ้นคราวหนึ่งๆ จะสอดคอให้เข้าไปในแอกซึ่งมีช่องเดียวโน้น ได้บ้างหรือหนอ? ภิกษุทั้งหลาย กราบทูลว่า ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ ข้อที่เต่าตาบอด ต่อล่วง ร้อยปี ๆ มันจะโผล่ขึ้นคราวหนึ่งๆ จะสอดคอเข้าไปในแอกซึ่งมีช่องเดียวโน้นเป็นของยาก. พระผู้มีพระภาคเจ้า ตรัสว่า ฉันนั้น ภิกษุทั้งหลาย การได้ความเป็นมนุษย์ เป็นของยาก,พระตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าจะอุบัติในโลก เป็นของยาก, ธรรมวินัยที่พระตถาคตประกาศแล้วจะรุ่งเรืองใน โลก ก็เป็นของยาก, ความเป็นมนุษย์นี้เขาได้แล้ว พระตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าอุบัติแล้วในโลก และธรรมวินัยที่ตถาคตประะกาศแล้ว ก็รุ่งเรืองอยู่ในโลก ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย เพราะฉะนั้นแหละ เธอทั้งหลาย พึงกระทำความเพียร เพื่อรู้ตามความเป็นจริงว่านี้ทุกข์ นี้ทุกขสมุทัย นี้ทุกขนิโรธ นี้ทุกขนิโรธคามินีปฏิปทา.
จบทุติยฉิคคฬสูตรที่ ๘
อรรถกถาทุติยฉิคคฬสูตรที่ ๘
พึงทราบวินิจฉันในทุติยฉิคคฬสูตรที่ ๘ ดังต่อไปนี้ .-
ในคำว่า ดูก่อนภิกษุทั้งหลาย การได้ความเป็นมนุษย์เป็นของยากอย่างนี้ นี้พระมหาสีวเถระได้แสดงยุคทั้ง ๔ คือการได้ความเป็นมนุษย์ ชื่อว่าได้ยากอย่างยิ่ง เหมือนกับการที่เต่าตาบอดนั้น สอดคอเข้าไปทางช่องแอก
ที่บุรุษ ยืนอยู่ที่ขอบปากจักรวาลด้านทิศตะวันออกโยนใส่เข้าไป. ก็การเกิดขึ้นแห่งพระตถาคตเจ้า ชื่อว่าเป็นเหตุให้ถึงฝั่งก็ยากอย่างยิ่งเหมือนการที่เต่าตาบอดตัวที่บุรุษผู้ยืนที่ขอบปากจักรวาลด้านทิศใต้ โยน (แอก) ไปแล้ว หมุนไปรอบๆ อยู่ ถึงแอกอันแรกแล้ว ขึ้นไปสู่ช่องข้างบนโดยทางช่องสอดคอเข้าไปทางช่องอยู่. ก็การแสดงธรรมและวินัย ที่พระตถาคตเจ้าทรงประกาศแล้ว ชื่อว่า เป็นเหตุเกิดที่ยากยิ่งกว่า เหมือนการที่เต่าตาบอดตัวที่บุรุษผู้ยืนที่ขอบปากจักรวาลด้านทิศตะวันตก โยน (แอก) ไปแล้ว หมุนไปรอบๆ แล้วถึงแอก ๒ อันข้างบนแล้วขึ้นไปสู่ช่องข้างบนโดยทางช่อง แล้วสอดคอเข้าไปทางช่องอยู่. ก็การแทงตลอดสัจจะ ๔ พึงทราบว่า เป็นเหตุเกิดที่ยากยิ่งกว่าอย่างยิ่งเหมือนการที่เต่าตาบอดตัวที่บุรุษผู้ยืนที่ขอบปากจักรวาลด้านทิศเหนือ โยน (แอก) ไปแล้วหมุนไปรอบๆ อยู่ ถึงแอก ๓ อันข้างบนแล้ว ขึ้นไปสู่ช่องข้างบนโดยทางช่องแล้วสอดคอเข้าไปทางช่องอยู่.
จบอรรถกถาทุติยฉิคคฬสูตรที่ ๘
ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น ข้อความโดยสรุป
ทุติยฉิคคฬสูตร *
(ว่าด้วยการได้ความเป็นมนุษย์แสนยาก)
พระผู้มีพระภาคเจ้า ทรงแสดงว่า แผ่นดินทั้งหมดเต็มไปด้วยน้ำ การที่เต่าตาบอด๑๐๐ ปี โผล่ขึ้นมาครั้งหนึ่ง แล้วจะสอดคอเข้าไปในแอกที่มีช่องเดียวซึ่งถูกลมพัดจากทิศทั้ง ๔ นั้น เป็นสิ่งที่เกิดได้ยาก เช่นเดียวกับสิ่งที่เกิดขึ้นได้ยากในโลก ดังนี้ คือ
-การได้เกิดมาเป็นมนุษย์
-การที่พระตถาคตอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าจะเสด็จอุบัติขึ้นในโลก
-การที่พระธรรมวินัยที่พระตถาคตประการแล้วจะรุ่งเรืองในโลก เมื่อได้สิ่งที่ยากเหล่านี้แล้ว จึงควรอย่างยิ่งที่จะเจริญความเพียรเพื่อตรัสรู้สัจจะทั้ง ๔ ตามความเป็นจริง ซึ่งในอรรถกาแสดงไว้ว่า การตรัสรู้สัจจะทั้ง ๔ ก็เป็นการยากอย่างยิ่ง ด้วย
* หมายเหตุ คำว่า ฉิคคฬะ หมายถึงช่อง หรือ รู ในพระสูตรนี้ หมายถึงช่องของแอก ครับ
ขอเชิญคลิกอ่านข้อความเพิ่มเติมได้ที่นี่ ครับ
ไม่ควรล่วงเลยขณะที่ได้ฟังพระธรรม
แก้ว ๕ ประการ หาได้ยากในโลก [ปัญจกนิบาต]
ความปรากฏขึ้นที่หาได้ยาก [ฉักกนิบาต]
ไหนๆ ก็ต้องตาย ... ศึกษาพระธรรมให้เข้าใจดีกว่า พระพุทธโอวาท [สีลขันธวรรค]
ขณะ อย่าได้ล่วงเลยท่านทั้งหลายไปเสีย
ก่อนที่วันนั้นจะมาถึง เราควรทำอะไร?
ควรที่จะได้ประโยชน์จากการได้เกิดมาเป็นมนุษย์ให้มากที่สุด ฯลฯ
... ขออนุโมทนาในกุศลจิตของทุกๆ ท่านครับ ...
