ความจริงแห่งชีวิต [159] ทวาร คือ ทาง ที่จิตเกิดขึ้น รู้ โลกที่ปรากฏ มี 6 ทวาร

ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคอรหันตสัมมาสัมพุทธเจ้าพระองค์นั้น

ทวาร คือ ทาง​ที่​จิต​เกิด​ขึ้น​รู้​โลก​ที่​ปรากฏมีทั้งหมด ๖ ทวาร เป็นรูป ๕ ทวาร และเป็นนาม ๑ ทวาร คือ
จักขุปสาทรูป เป็น ​จักขุทวาร ๑
โสตปสาทรูป เป็น ​โสตทวาร ๑
ฆานปสาทรูป เป็น ฆานทวาร ๑
ชิวหา​ปสาทรูป เป็น ชิวหา​ทวาร ๑
กายปสาทรูป เป็น กายทวาร ๑
ภวังคุปัจเฉทจิต เป็น มโนทวาร ๑

ปสาทรูปแต่ละปสาทรูป มีลักษณะพิเศษที่กระทบรูปได้เฉพาะบางรูป จึงเป็นทางให้จิตเกิดขึ้น รู้อารมณ์ที่กระทบนั้นได้เฉพาะทวารของตนๆ แต่ในวันหนึ่งๆ ก็ไม่ได้มีแต่เฉพาะเห็น ได้ยิน ได้กลิ่น ลิ้มรส และรู้สิ่งที่กระทบสัมผัสกายเท่านั้น ยังคิดนึกเรื่องต่างๆ ด้วย ขณะที่จิตรับรู้อารมณ์ต่อจากทางตา ทางหู ทางจมูก ทางลิ้น ทางกาน หรือคิดนึกเรื่องราวต่างๆ นั้น จิตไม่ได้อาศัยจักขุปสาทรูป โสตปสาทรูป ฆานปสาทรูป ชิวหา​ปสาทรูป กายปสาทรูปเลย แต่อาศัยภวังคุปัจเฉทจิตที่เกิดก่อนมโนทวา​ราวัชชนจิตนั่นเองเป็นทวาร คือ เป็นทางที่จิตจะเกิดขึ้น คิดนึกเรื่องราวต่างๆ เพราะว่า​ถ้า​ภวังคุปัจเฉทจิตไม่เกิด วิถีจิตแรกที่รู้อารมณ์ทางใจ คือ มโนทวา​รา​วัชชนจิตก็เกิดไม่ได้ ฉะนั้น มโนทวารและมโนทวา​รา​วัชชนจิตจึงต่างกัน คือ ภวังคุ​ปัจ​เฉทจิต เป็น​มโน​ทวาร เป็น​วิบาก​จิต ไม่ใช่​วิถี​จิต มโน​ทวา​รา​วัช​ชน​จิต ไม่ใช่​มโน​ทวาร เป็น​กิริยาจิต เป็น​วิถี​จิต​แรก​ที่​เกิด​ขึ้น​รู้​อารมณ์​ทาง​มโน​ทวาร

นี่เป็นชีวิตปกติประจำวันที่ควรจะได้เข้าใจลักษณะของทวาร เพื่อที่จะได้พิจารณา​รู้สภาพธรรมตามความเป็นจริงว่า สภาพธรรมแต่ละขณะซึ่งเกิดดับนั้น ไม่ใช่สัตว์ บุคคล ตัวตนอย่างไร

โดย อาจารย์สุจินต์ บริหารวนเขตต์ จัดพิมพ์เผยแพร่ โดย คณะกรรมการ ศิลปะและวัฒนธรรม สภาผู้แทนราษฎร เนื่องในวโรกาสมหามงคลเฉลิมพระชนม์พรรษา ครบ ๗๕ พรรษาพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดช วันที่ ๕ ธันวาคม ๒๕๔๕

ขอเชิญอ่านหรือดาวน์โหลดหนังสือ ...

ปรมัตถธรรมสังเขป

ขอเชิญอ่านตอนต่อไป ...

ความจริงแห่งชีวิต

ขออนุโมทนา

ขออุทิศกุศลแด่คุณพ่อ คุณแม่ และสรรพสัตว์