กุศลที่ไม่ประกอบด้วยปัญญามีสติเจตสิกเกิดร่วมด้วย

ผู้ฟัง อย่างสภาพธรรมที่เป็นสติเจตสิก เกิดโดยที่ไม่ได้มีปัญญาเกิดร่วมด้วยก็มี

ท่านอาจารย์ แน่นอน เพราะฉะนั้นทางฝ่ายกุศลที่เป็นกามาวจรกุศลที่ใช้คำว่ามหากุศล เป็นไปหลากหลายทั้งในขั้นทาน ขั้นศีล และขั้นอื่นๆ ของบุญกิริยาวัตถุ ขณะนั้นก็มีสติเกิดร่วมด้วย แต่ว่าจะมีปัญญาหรือไม่มีปัญญาเกิดร่วมด้วย

ก็แบ่งกุศลเป็นสองประเภทใหญ่ๆ คือที่ประกอบด้วยปัญญาเจตสิก และไม่ประกอบด้วยปัญญาเจตสิก แต่กุศลทุกประเภทต้องมีสติเจตสิกเกิดร่วมด้วย แม้โสภณวิบาก ผลของกุศล ก็ต้องมีสติเจตสิกเกิดร่วมด้วย

ผู้ฟัง ถ้าเราเจริญกุศลโดยที่ไม่มีปัญญา เราก็ไม่มีสิทธิ์ที่จะเข้าใจถูก เห็นถูก หรือว่าเดินทางถูกได้เลย

ท่านอาจารย์ คุณสุกัญญาก็คงมีมิตรสหายหลายๆ คนที่รู้จัก ที่ท่านมีอัธยาศัยสะสมมา ในกุศลขั้นทานบ้าง ขั้นศีลบ้าง แต่ว่าท่านไม่สนใจเรื่องการศึกษาธรรม

เพราะฉะนั้นเวลาศึกษาธรรม เอาชื่อออกหมดเลย ก็เป็นธรรม ที่สะสมมาแต่ละบุคคล แต่ละอัธยาศัย แล้วก็มาเรียกชื่อต่างๆ กันไป เพื่อให้เข้าใจว่าหมายความถึง การสะสมของขันธ์ไหน สืบต่อมาจนกระทั่งถึงชาตินี้เป็นอย่างนี้ มีชื่ออย่างนี้

ที่มา ...

พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 139