ถ้าไม่มีความเข้าใจ สัจจญาณเกิดไม่ได้

ท่านอาจารย์ แม้แต่คำว่า “อธิษฐาน” ภาษาไทยเราใช้อย่างหนึ่ง แต่ความหมายของอธิษฐานจริงๆ คืออะไร "ขอ" หรือว่าอะไร เห็นไหม เข้าใจว่ายังไง "อธิษฐาน" เพราะยังไม่ทันรู้ก็อธิษฐานแล้ว ใช่ไหม แล้วที่ว่าขอถึงนิพพานแล้วอธิษฐาน ลองพูดสิว่าคิดยังไงขณะนั้น อธิษฐานคืออะไรเมื่อฟังแล้ว

ความตั้งใจมั่น เพราะฉะนั้นขณะนี้มีความตั้งใจมั่นอะไร

ผู้ฟัง ในการฟังธรรม

ท่านอาจารย์ แล้วก็ตั้งใจมั่นที่จะถึงนิพพานหรือเปล่า

ผู้ฟัง ก็ใช่

ท่านอาจารย์ แล้วนิพพานคืออะไรรู้หรือยัง

ผู้ฟัง ก็ตามที่ท่านทั้งหลายอธิบายมาก็ ทราบ

ท่านอาจารย์ ก็น่าถึงใช่ไหม ด้วยโลภะหรือว่าด้วยความเข้าใจถูก

ผู้ฟัง ถ้าไม่รู้ก็น่าจะเป็นโลภะ แต่เมื่อได้ฟังแล้วก็น่าจะเป็นความเข้าใจถูก

ท่านอาจารย์ เพียงชื่อ กับเรื่อง แต่ลักษณะจริงๆ เป็นสภาพธรรมที่ต่างกับสภาพที่เป็นปรมัตถธรรมที่เป็น จิต เจตสิก รูป แล้วจิต เจตสิก รูป ก็ยังไม่รู้จริงๆ ใช่ไหม เพราะฉะนั้นต้องเป็นผู้ที่ละเอียด และไม่ประมาท ถ้าได้ยินคำว่า “ สัจจญาณ ” อย่าคิดว่าเพียงชื่อก็เป็นสัจจญาณ แต่ต้องมีความเข้าใจถูกต้องตามลำดับด้วย ถ้าไม่เข้าใจในเรื่องของทุกข์ ในเรื่องสมุทัย ในเรื่องนิโรธ ในเรื่องมรรค แล้วเราจะเป็นสัจจญาณได้หรือยัง

ที่มา ...

พื้นฐานพระอภิธรรม ตอนที่ 136