ได้ยินอริยสัจ ๔ แล้ว มีสัจจญาณหรือยัง
ท่านอาจารย์ ธรรมเป็นเรื่องละเอียด เป็นเรื่องรอบคอบ เป็นเรื่องพิจารณาจนกระทั่งเป็นความเข้าใจถูก ความเห็นถูก เพียงได้ยินคำว่า “ สัจจญาณ ” เข้าใจว่ายังไง สัจจญาณในอริยสัจจ์ ๔ ไม่ใช่ในอย่างอื่น สัจจะคือความจริง สัจจญาณก็คือญาณเป็นปัญญา ที่มีความเห็น เข้าใจถูกจริงๆ ในอริยสัจจ์ ๔ ซึ่งอริยสัจจ์ ไม่ใช่มีเพียง ๑ แต่มีถึง ๔ เพราะฉะนั้นก็ต้องรู้ด้วยว่า ไม่ใช่มุ่งไปที่นิพพาน เพราะเข้าใจว่านิพพานเป็นอริยสัจจะ แต่ต้องรู้ว่า ขณะใดก็ตามที่เราได้ยินคำว่า “ อริยสัจจ์ ๔ ” แล้วเราสามารถเรียกชื่อได้ เพราะได้ยินมาว่า
อริยสัจจ์ที่ ๑ คือทุกขอริยสัจจะ
อริยสัจจ์ที่ ๒ คือเหตุของทุกข์ สมุทยอริยสัจจะ
อริยสัจจะที่ ๓ คือธรรมที่ดับทุกข์ นิโรธอริยสัจจะ ทุกขนิโรธอริยสัจจะ (ถ้าจะใช้คำเต็ม)
แล้วก็ยังต้องมีอริยสัจจ์ที่ ๔ คือหนทางที่จะดำเนินไปสู่การรู้แจ้งอริยสัจจธรรมด้วย
ถ้าไม่มีหนทาง เราก็ดับทุกข์ไม่ได้ แต่ว่าเพียง ๔ คำที่เราได้ยิน เราบอกว่าเป็นสัจจญาณหรือยัง หรือว่าเรามีสัจจญาณหรือยัง พูดได้ไหม ในเมื่อเพียงชื่อ ๔ ชื่อ แล้วจะบอกว่าเป็นสัจจญาณ เพราะฉะนั้นญาณเป็นปัญญา ไม่ใช่ของคนอื่น แต่ต้องเป็นปัญญาของผู้ที่ฟัง และไตร่ตรอง จนกระทั่งเป็นความเห็นถูก ความเข้าใจถูกของเรา ต้องเป็นไปตามลำดับ
ที่มา ...