เริ่มต้นเพียงรู้แค่...เป็นธรรม ๒
ถาม การพิจารณาภายนอก ก็คือการรู้ทางมโนทวารได้ไหมคะ
ท่านอาจารย์
ต้องแยกให้ออกจริงๆในแต่ละทาง แม้ขั้นการฟัง ต้องเข้าใจให้ถูกต้อง ถ้าขั้นการฟัง เราไม่กระจ่าง เราไม่สามารถอบรมเจริญปัญญาให้ตรงลักษณะความจริงที่เป็นอย่างนั้น
เพราะฉะนั้นที่เราจะศึกษาพระสูตรบ้าง พระอภิธรรมบ้าง หรือพระวินัยบ้างก็ตามแต่ ประโยชน์สูงสุดคือสามารถเข้าใจว่า ไม่ใช่ตัวตน อันนี้จริงนะคะ อนัตตา เพราะฉะนั้นเมื่อมีสภาพธรรมที่ไม่ใช่ตัวตน คือ จิต เจตสิก รูป จึงมีพระวินัยบัญญัติ เพราะว่ามีรูปสำหรับเป็นทางออกของกุศลจิตและอกุศลจิต แต่ในเมื่อเป็นเพศบรรพชิตแล้ว ควรจะมีกายวาจาอย่างไรที่เหมาะที่ควร เพราะฉะนั้นจิตของบุคคลนั้นที่มีศรัทธาแล้ว ก็น้อมที่จะประพฤติปฏิบัติตาม จึงได้มีพระวินัย และสำหรับพระสูตรก็เป็นความหลากหลายมากมายของสัญญาเจตสิก ของปัญญาเจตสิก แม้ผัสสะไม่ใช่มีเพียง ๑ ที่เป็นผัสสเจตสิก เป็นผัสสะ ๖ แล้วแต่ทวาร แล้วแต่อะไรพวกนี้ นี่คือชื่อทั้งหมด แต่ตัวจริงของเขา เมื่อเราเข้าใจแล้ว เราต้องรู้ว่า เริ่มที่จะเข้าใจตรงไหน ตอนไหน ด้วยอะไร
เพราะฉะนั้นแทนที่เราจะไปคิดเรื่องรูปภายใน ภายนอก หรือว่ากายภายใน ภายนอก จิตภายใน ภายนอก เวทนาภายใน ภายนอก ต่อเมื่อไรที่เรารู้ลักษณะของนามธรรมและรูปธรรม ธรรมทั้งหมดที่ทรงแสดงก็จะกระจ่างว่า แท้ที่จริงแล้วที่มีภายนอกเป็นอารมณ์ และที่มีคน หรือมีความคิดเรื่องคนก็เพราะคิดนึก คือ ๖ ทวารต้องแยกออกจากกันได้ และต้องรู้ตามความเป็นจริงว่า ถ้ายังมีความคิดนึกว่าเป็นคน ขณะนั้นไมใช่เป็นการมีปรมัตถธรรมเป็นอารมณ์ ต้องสามารถรู้ความต่างของแต่ละทวารได้