กุศลก็มีการสะสมเหมือนกัน กุศลไม่ใช่กิเลสหรือ

ผู้ฟัง    ก็กุศลมีการเก็บไว้เหมือนกัน เพราะว่ากุศลนี้ก็ค่อยๆเจริญขึ้น อย่างนี้ไม่เรียกว่า กิเลสหรือครับ

ส.   กุศลไม่ใช่กิเลสค่ะ

ผู้ฟัง    กิเลสใช้ในความหมายที่เป็นอกุศลเท่านั้น

ส.   ค่ะ ทำให้จิตเศร้าหมอง เป็นอกุศล

วันหนึ่งๆ กุศลเกิดมากพอที่จะสังเกต หรือว่าอกุศลเกิดมากพอที่จะสังเกต เพราะฉะนั้นทางฝ่ายอกุศลย่อมหมักหมม สะสม ปรากฏว่าเป็นสภาพธรรมที่เศร้าหมอง เพราะเกิดบ่อยและเกิดมาก ส่วนกุศลนั้นเกิดน้อยมาก ชั่วขณะที่คิดจะให้ทาน เพียงเห็นวัตถุทานที่น่าพอใจก็เกิดอกุศลแล้วแทนกุศล เพราะฉะนั้นวันหนึ่งๆนี้การสะสมทางฝ่ายกุศลย่อมน้อยกว่า เพราะฉะนั้น การปรากฏก็ย่อมปรากฏความเศร้าหมองของอกุศลที่สะสมเป็นกิเลสขั้นต่างๆ