จักขุวิญญาณ เป็น โสภณ หรือ อโสภณ

“จักขุวิญญาณ” จิตเห็นในขณะนี้เป็นโสภณหรืออโสภณ

จักขุวิญญาณที่ทำกิจเพียงเห็น ไม่ได้เกิดพร้อมกับโลภเจตสิก หรือโทสเจตสิก หรือโมหเจตสิก หรือโสภณเจตสิกใดๆเลย เกิดกับเจตสิกเพียง ๗ ดวง คือ ผัสสเจตสิก เวทนาเจตสิก สัญญาเจตสิก เจตนาเจตสิก เอกัคคตาเจตสิก ชีวิตินทรียเจตสิก มนสิการเจตสิก ซึ่งเจตสิกทั้ง ๗ ดวงนี้ เป็นสัพพจิตตสาธารณเจตสิก คือ เป็นเจตสิกที่ต้องเกิดกับจิตทุกดวง จะไม่มีจิตดวงไหนเลยซึ่งปราศจากเจตสิก ๗ ดวงนี้ ไม่ว่าจะเป็นกุศลจิต หรืออกุศลจิต หรือวิบากจิต หรือกิริยาจิต หรือโลกุตตรจิต หรือจิตใดๆก็ตาม จะต้องมีเจตสิก ๗ ดวงนี้เกิดร่วมด้วย จะขาดเจตสิก ๗ ดวงนี้ไม่ได้เลย เพราะฉะนั้นเจตสิก ๗ ดวง ซึ่งเป็นสัพพจิตตสาธารณเจตสิก เป็นอัญญสมานาเจตสิก คือ เป็นเจตสิกที่เกิดขึ้นเสมอกับจิต ถ้าจิตนั้นเป็นอกุศล สัพพจิตตสาธารณเจตสิก ๗ ดวงนี้ก็เป็นอกุศล ถ้าจิตเกิดขึ้นเป็นวิบาก สัพพจิตตสาธารณเจตสิกนี้ก็เป็นวิบาก เพราะเจตสิกทั้ง ๗ นี้ เสมอกันกับจิตและเจตสิกที่ตนเกิดร่วมด้วย

เพราะฉะนั้นจักขุวิญญาณป็นโสภณจิต หรืออโสภณจิต เป็นอะไรคะ

ทราบแล้วนี่คะว่า โสภณจิต หมายความถึง จิตที่เกิดร่วมกับอโลภเจตสิก อโทสเจตสิก อโมหเจตสิก จึงจะเป็นโสภณจิต แต่จิตใดๆก็ตามซึ่งไม่เกิดพร้อมกับอโลภเจตสิก อโทสเจตสิก อโมหเจตสิกแล้ว จิตอื่นทั้งหมดเป็นอโสภณจิต

เพราะฉะนั้นจักขุวิญญาณเป็นโสภณจิต หรืออโสภณจิต ?  เป็นอโสภณจิต   เพราะเหตุว่าอโสภณจิตไม่ได้หมายความว่า เป็นอกุศลจิต จิตใดๆก็ตามที่ไม่เกิดร่วมกับโสภณเหตุ ๓ คือ อโลภเจตสิก อโทสเจตสิก อโมหเจตสิกแล้ว เป็นอโสภณทั้งหมด