ผู้ที่เข้านิโรธสมาบัติ ไม่มีปัจฉาชาตปัจจัย

หรือท่านที่เข้าใจในเรื่องของ  “นิโรธสมาบัติ”   คือ  พระอนาคามีบุคคลและพระอรหันต์ซึ่งสามารถจะบรรลุคุณธรรมถึงอรูปฌานขั้นสูงสุด  คือ  เนวสัญญานาสัญญายตนฌาน  สามารถที่จะดับจิตและเจตสิกได้ไม่เกิน ๗ วัน

เพราะฉะนั้นระหว่างนั้นรูปซึ่งเกิดจากกรรมก็มี   ไม่มีใครไปยับยั้งรูปซึ่งเกิดจากกรรม   ได้   เพราะเหตุว่ากรรมเป็นสมุฏฐานให้รูปนั้นเกิด   แต่รูปซึ่งเกิดจากจิตไม่มีเลย   เพราะเหตุว่าในขณะนั้นจิตไม่เกิด   รูปที่เกิดจากอุตุ   มี   และอาหาร   มี   ในขณะนั้น   ก็ไม่มีปัจฉาชาตปัจจัย   เพราะเหตุว่าปัจฉาชาตปัจจัย  ได้แก่   จิตและเจตสิกที่เกิดภายหลังอุปถัมภ์รูปซึ่งเกิดก่อน

อย่าลืมว่า   นามธรรมและรูปธรรมนี้เป็นสภาพซึ่งกำลังเกิด – ดับอย่างเร็วที่สุด

สำหรับปัจฉาชาตปัจจัยที่จะเป็นปัจจัยแก่รูป   ต้องเป็นปัจจัยเฉพาะในฐีติขณะของรูปเท่านั้น   ไม่เป็นปัจจัยในอุปาทขณะด้วย