อกุศลเป็นปกตูปนิสสยปัจจัยให้เกิดอัพยากต

สำหรับหมวดต่อไปของอกุศล  คือ กุศลเป็นปกตูปนิสสยปัจจัยให้เกิดอัพยากตะ   ก็โดยนัยเดียวกันกับกุศลเป็นปกตูปนิสสยปัจจัยให้เกิดอัพยากตะ

เพราะเหตุว่าเวลามีอกุศลเกิดขึ้น   มีความปรารถนา   มีความอยากได้   ไม่ว่าจะเป็นทรัพย์สมบัติสิ่งหนึ่งสิ่งใดก็ตาม   นั่งเฉย ๆ  จะได้ไหม  ก็ไม่ได้   ก็จะต้องมีการขวนขวายประกอบกิจการงานต่าง ๆ   เพราะฉะนั้นเวลาที่มีความโลภ   มีความต้องการ   มีความปรารถนาวัตถุสิ่งหนึ่งสิ่งใดเกิดขึ้น   ก็จะต้องมีการขวนขวาย   ซึ่งจะเป็นเหตุให้วิบากจิตเกิดขึ้น   ทางตา   ทางหู   ทางจมูก   ทางลิ้น   ทางกาย   แล้วแต่ว่าจะเป็นอัพยากตะ  คือ  วิบากจิตประเภทใด   อาจจะเป็นกุศลวิบาก   หรืออกุศลวิบากก็ได้

นี่ก็เป็นชีวิตประจำวันตามความเป็นจริง   ซึ่งเกิดขึ้นเพราะเหตุปัจจัย